Woensdag werd duidelijk dat vijf gemeenten in Nederland, waaronder Emmen, bezig zijn met voorbereidingen om volgend jaar tijdens de gemeenteraadsverkiezingen stemmen via een app op je telefoon mogelijk te maken. Naast het gebruikelijke stemmen met het rode potlood, want dat is volgens de kieswet officieel nog steeds de enige optie.

Maar, zeggen mensen die er verstand van hebben, het is simpelweg onmogelijk om de veiligheid zo te garanderen dat inwoners anoniem kunnen stemmen. Joost Schellevis, techredacteur van de NOS, twitterde deze week al zijn verbazing rond toen hij vernam wat burgemeester Eric van Oosterhout van Emmen in deze krant zei. Volgens Schellevis maakt de burgemeester dezelfde fout als veel Nederlanders, door te veronderstellen dat als je de belastingaangifte online kunt doen, dat ook met stemmen kan.

,,Het klinkt logisch: inloggen met je DigiD en je stem uitbrengen. Maar het ligt een stuk ingewikkelder, omdat het stemproces fundamenteel verschilt van internetbankieren of het doen van je belastingaangifte. Het blijkt heel moeilijk om het stemgeheim te waarborgen en tegelijk ervoor te zorgen dat er niet met de uitslag wordt gesjoemeld’’, schreef Schellevis al eens op de site van de NOS.

,,Banken hebben dat probleem niet. Internetbankieren is allerminst anoniem: de bank weet exact wat je doet, om frauduleuze transacties te kunnen tegengaan. Met stemmen is dat uit den boze. De overheid en de buitenwereld mogen niet weten wat je stemt. Dat staat niet alleen in de kieswet, maar ook in de grondwet en in mensenrechtenverdragen. Het stemgeheim is heilig.’’

Ook digitaal specialist Alwin Wubs van deze krant heeft er geen vertrouwen in. ,,Zodra er op één dag gestemd moet worden, is het eerste wat ik denk: DDoS-aanval, waardoor de app niet meer bereikbaar zou zijn. Daar kun je je moeilijk tegen beschermen.’’ Met zo’n DDoS-attack (distributed denial of service) wordt met meerdere computers een website overbelast gemaakt, waardoor hij onbereikbaar wordt.

Ook Wubs vraagt zich af hoe iemand zich moet identificeren. ,,Via een app ben je er nooit zeker van dat iemand daadwerkelijk is wie hij zegt dat hij is.’’ Om veiligheid op dat gebied ook maar een klein beetje te regelen - en dan nog weet je niks zeker - heb je dan volgens mij erg veel stappen nodig. Paspoort laten inscannen, unieke wachtwoorden mailen, ga zo maar door. Ik kan me haast niet voorstellen dat het dan nog de moeite is ten opzichte van gewoon naar een stemhokje gaan.’’ En, zegt Wubs: ,,Ook weet je nooit wat men op zijn of haar telefoon heeft staan. Malware kan ook op veel manieren binnen sneaken, vaak zonder dat je het doorhebt. Daardoor werkt de app wellicht niet. Je hebt er als appbouwer weinig controle over.’’

En de minister? Ronald Plasterk heeft al eerder laten weten niet terug te willen naar stemcomputers en dan is de app helemaal een stap te ver. Volgens een woordvoerder van het ministerie van binnenlandse zaken komt de minister nog deze week met het antwoord op vragen die in de Tweede Kamer over deze zaak zijn gesteld. Dan weten we ook of de minister bereid is toe te staan dat de vijf gemeenten van de experimentenwet gebruik mogen maken.