Sinds de IQ-tests werden ingevoerd aan het begin van de vorige eeuw steeg het gemiddelde IQ alsmaar, maar daar komt nu verandering in: in de jaren ’70 stagneerde het en nu daalt het. Onderzoek van de Universiteit van Hartford toont dat het IQ wereldwijd met één punt per decennium achteruitgaat. Als deze trend doorzet ligt het wereldwijde IQ in 2110 acht punten lager, zo meldt De Morgen.

Tussen 1932 en 1978 steeg het gemiddelde IQ in de VS met 3 punten per decennium. In Denemarken werden soortgelijke cijfers genoteerd. In Japan was er zelfs een stijging van 7 punten per decennium vanaf de periode na de Tweede Wereldoorlog. Zo ook in Zuid-Korea 20 jaar later. Dit noemt men het Flynneffect, naar James Flynn, een psycholoog uit Nieuw-Zeeland die het fenomeen van de toenemende intelligentie voor het eerst beschreef en verklaarde op basis van betere voeding, een betere gezondheid, meer scholing en betere leefomstandigheden.

Als je uitgaat van die factoren moet er een keer een plateau-effect optreden, als een optimaal niveau is bereikt. De stagnatie in de jaren ’70 kun je op grond daarvan verklaren, maar waarom is er nu een daling?

Uit 14 studies uit de periode 1884-2004 maakten onderzoekers Michael Woodley (Vrije Universiteit Brussel), Jan te Nijenhuis (Universiteit van Amsterdam) en Raegan Murphy (University of Cork) op dat de gemiddelde reactiesnelheid bij het maken van IQ-tests is opgelopen van 194 naar 275 milliseconden. Volgens de auteurs staat dat gelijk aan een IQ-daling van 14 punten. Hun verklaring luidt: hoogopgeleiden krijgen gemiddeld minder kinderen dan lager opgeleiden.

Maar er zijn ook andere verklaringen te verzinnen. Misschien eten we teveel junk food of hebben de vele onderwijshervormingen toch niet het gewenste effect, suggereert de New Scientist. En is er wel sprake van een trend of is het een tijdelijk dipje?

Of moeten de testen worden aangepast aan de moderne tijd, waarin veel taken die vroeger met de hersenen werden uitgevoerd, door de computer worden gedaan?

Bovendien kun je je afvragen of het IQ een goede maat is voor intelligentie, laat staan reactiesnelheid.