Ze vonden het in iets kleins of iets groots. Ze vonden het dichtbij of ver weg, opeens of na lang wachten. In deze zomerserie vertellen mensen hoe zij hun geluk vonden of hervonden. Vandaag: de familie Scheltus, die in Spanje een verlaten dorp kocht en het al 23 jaar aan het opknappen is.

Er is geen bord dat de weg wijst naar het Spaanse dorpje Sierra Estronad. En zo zien de drie bewoners dat graag. Het Nederlandse gezin koestert de stilte. Het werk is er nooit gedaan. ,,Het is een avontuur, nog elke dag.''

Señora Jacinta trok in 1962 als allerlaatste in Sierra Estronad de deur achter zich dicht. Alle andere inwoners waren al eerder vertrokken, of overleden. Van de 140 mensen die er in het begin van de eeuw nog een levendig en bedrijvig dorp met een bar, een school en natuurlijk een kerk van maakten, was niemand meer over. De dag dat Jacinta afscheid nam, hield Sierra Estronad, net als zoveel dorpen in het ruige Spaanse binnenland, op te bestaan. De natuur rukte op, bramenstruiken en wilde asperges namen bezit van het hoofdstraatje en de huizen werden ruïnes.

Anno 2018 bestaat Sierra Estronad eigenlijk nog steeds niet. Op de smalle weg in de vallei staat nergens een wegwijzer en de gps of googlemaps leiden je naar een onbegaanbaar weggetje langs de rivier Gàllego. Slechts dankzij duidelijke aanwijzingen van Jaap Scheltus vind je het 10 kilometer lange, ongeasfalteerde pad dat een halfuur later eindigt bij de eerste huizen van het dorp. ,,Ik hoop niet dat ineens allemaal mensen naar ons komen kijken", zegt Jaap. Die kans is klein. De meeste reizigers zullen na enkele meters hobbelen over stenen en door kuilen hun auto snel weer omdraaien.

Een plaats 'om niet gestoord te worden'. Dat zag Jaap Scheltus (nu 75) in het vervallen dorp toen hij in 1995 hoorde dat het al vijftien jaar te koop stond. Acht jaar eerder was hij met zijn vrouw Josine en de kinderen Jacob, Paul en Eleonora in dezelfde streek in een dorpje bij provinciehoofdstadje Huesca neergestreken. Ze waren na tien jaar het natte weer in Zuidwest-Engeland zat. Daarvoor woonden ze in Brakel.

Met het geld van het verkochte huis kocht Jaap een heel dorp; of beter: een stuk verwilderde grond van 300 hectare met een kerk, wat stallen en enkele tientallen huizen, waarvan slechts de helft nog met het dak erop.

En nee, in Sierra Estronad word je niet gestoord. Het enige geluid komt van zangcicaden, in hun element nu het bijna 35 graden is. 's Nachts worden ze afgelost door kikkers in de vijvertjes, aangelegd om er regenwater op te vangen. In de lucht zweven de gier, de slangenarend en de buizerd. In een gebied van 40.000 hectare is geen geasfalteerde weg. Vanuit het dorp, op 690 meter hoogte, is geen andere bebouwing te zien.

Sierra Estronad is geen ruïne meer. Althans, niet meer helemaal. Drie huizen zijn volledig opgeknapt. In een woont Jaap, in een ander Josine. In 1990 scheidden ze en keerde zij na een flinke crisis met de kinderen naar Nederland terug. Maar Josine (69) miste de stilte en de natuur. ,,Ik heb weinig in Nederland gewoond, als kind ben ik door het werk van mijn vader over de hele wereld geweest. Ik kon niet goed wennen." Ze verpleegde haar ouders in Eindhoven tot hun dood, nu verblijft ze het grootste deel van het jaar in Sierra Estronad. ,,Ik wil graag leven met een project. Niet zoals veel vriendinnen, die tevreden zijn met een kopje thee drinken, naar de film gaan."

Ook oudste zoon Jacob (42) verblijft er permanent. Eerst zocht hij de stad op, Huesca, en het naburige dorp Ayerbe, om er in de bouw te werken. Maar de crisis sloeg hard toe in Spanje, hij kwam zonder werk te zitten en heeft nu, als vroegere student op de landbouwschool, zijn roeping gevonden als duurzame veehouder in een droog en weerbarstig landschap. ,,Nu al merk ik hoe mijn manier van werken de dorre bodem hier weer vruchtbaar maakt."

Veertien koeien, wat schapen en lammetjes, kippen, een paard, twee ezels en drie honden: dat zijn de dieren in Sierra Estronad. Jacob bewoont het derde huis, waar ook de vrijwilligers verblijven die via de organisatie WWOOF over de hele wereld op biologische boerderijen werken. Over enkele jaren en met meer koeien hoopt hij het smakelijke vlees van zijn grasgevoerde runderen rendabel en via internet te kunnen verkopen.

,Hier ben ik gelukkig", zegt Jacob. ,,Laatst was ik voor een congres twee dagen in de grote stad, in Zaragoza. Op die tweede dag wilde ik zo snel mogelijk weer weg. Het is leuk, voor heel even, maar dit is mijn leven." En zal zijn leven zijn voor altijd, zegt hij. Net als voor zijn ouders, verenigd in een levensfilosofie die hen gelukkig maakt. ,,Maar het is niet zo dat ik gelukkiger ben omdat ik dit heb opgezocht", zegt Josine. ,,Geluk zit vooral in jezelf, waar op de wereld ook. Jaap heeft vroeger wel eens zijn mindere momenten gehad en vroeg zich dan af waarom anderen wél gelukkig waren. Zo moet je niet redeneren, je moet je niet aan anderen spiegelen."

In niets lijkt dit leven op dat wat ze ooit in Nederland leidden, of in Engeland. Jaap en Josine zijn, of waren, beiden leraren. Hij kreeg op een moeilijke school een enorme burn-out en werd arbeidsongeschikt verklaard. ,,Josine bleef werken, die zorgde voor het inkomen." Nu hebben ze een pensioen waarvan ze de noodzakelijke lasten kunnen betalen.

Ze kunnen bijna zelfvoorzienend zijn. Jacob wijst een vier maanden oud lam aan. ,,Dat slacht ik morgen." Er is een rijke moestuin, overal in en rond het dorp groeien eetbare planten en kruiden in het wild. De kippen leggen vijf eieren per dag. Zonnepanelen zorgen voor de energie en warm water. De natuurlijke waterbron 'werkt' slechts vijf maanden per jaar, en dat water slaan ze op in grote bassins voor de rest van het jaar.

,,Ik praat voor het land, omdat dat zelf niet kan praten. Dat voel ik als mijn plicht", zegt Jaap, die twintig jaar bezig geweest is met het opknappen van het dorp. Nu doet vooral Jacob het. ,,Het is nooit af, het zal nooit af zijn", weet Jaap, ,,en dat kun je ontmoedigend vinden, maar dat is het juist niet. Het is een avontuur, nog elke dag."
Foto