Vier Europeanen, onder wie twee Nederlanders, hebben kanker gekregen na een orgaandonatie van dezelfde donor. Drie van de vier mensen zijn inmiddels overleden. Dat komt bijna nooit voor, stelt de Amsterdamse hoogleraar Frederike Bemelman.

Bemelman, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, deed onderzoek naar de zaak, die zij 'buitengewoon zeldzaam' noemt. De vier patiënten, drie vrouwen en een man, ontwikkelden uitzaaiingen van borstkanker nadat zij een orgaan hadden gekregen van dezelfde donor. Twee van hen komen uit Nederland.

De donor was een 53-jarige vrouw die in 2007 overleed aan een beroerte. De vrouw, van wie de identiteit in verband met de privacy niet is bekendgemaakt, had haar longen, nieren, hart en lever afgestaan ter donatie.

De donor had volgens het onderzoek geen medische aandoeningen toen ze haar organen afstond. Toch stierven drie van de vier patiënten aan dezelfde soort kanker. De borstkankercellen van de donor waren destijds te klein om te detecteren, maar werden wel door de vrouw doorgeven via haar organen.

De eerste patiënt die overleed, was een 42-jarige vrouw. Zij had twee longen gekregen van de donor en werd 16 maanden na de transplantatie opgenomen in het ziekenhuis. Uit onderzoek bleek dat de kankercellen afkomstig waren van het gedoneerde orgaan. De patiënt stierf ruim een jaar later.

Ook een 62-jarige vrouw overleed aan dezelfde soort kanker, zes jaar na de transplantatie. Ze had de linkernier ontvangen van de donor. Een 59-jarige vrouw die in 2007 de lever getransplanteerd had gekregen, stierf eveneens aan kanker. Dat gebeurde zeven jaar na de transplantatie. Bij deze patiënt bleken de kankercellen uit de donorlever te komen. Een 32-jarige man die de rechternier van de donor had ontvangen, heeft een aantal zware behandelingen ondergaan. Hij is hersteld, maar zijn nier is verwijderd.

Volgens het onderzoek van de Amsterdamse hoogleraar Bemelman kan kanker worden overgedragen door een donor. Maar dat risico is heel klein, benadrukt de professor: tussen de 0,01 en de 0,05 procent.

"De voordelen van orgaantransplantatie zijn groter dan de nadelen", concludeert Bemelman. "Mensen zouden zich na dit geval geen zorgen moeten maken."