Het aquaduct onder de Jeltesleat in Hommerts ligt bezaaid met dode veldmuizen. Maandagochtend lagen er 351 over de rand gevallen diertjes in de tunnelbak.

De veldmuizenplaag in Zuidwest-Friesland leidt tot een bizar verschijnsel in het aquaduct onder de Jeltesleat in Hommerts. Het fietspad en het naastliggende trottoir in de tunnel liggen vol met omgekomen muisjes, die in de bak zijn gekukeld. Zaterdag lagen er 35 dode beestjes, zondag 140 en maandagochtend al meer dan 350. Fietsers en wandelaars laveren om de bruine diertjes heen.

Het lijkt erop dat het aquaduct voor de knaagdiertjes een dodelijke hindernis is op hun verplaatsingen. Vlak langs het water van de Jeltesleat kunnen ze ongehinderd oversteken, maar net buiten die route stuiten ze op de steile tunnelbak, waar ze zich blijkbaar als lemmingen in storten. Vooral op het fietspad aan de westkant van de tunnel ligt het vol met muizen, zowel volwassen dieren als jonkies. Hier en daar schuifelt een levend muisje tussen de kadavertjes door.

,,Dit is een fenomenaal verschijnsel'', zegt veldmuizenexpert Nico Beemster, van Bureau Altenburg en Wymenga in Feanwâlden. Hij zou graag zelf een kijkje nemen om muizen te verzamelen voor nader onderzoek. ,,Ik zou graag weten of het vooral mannetjes of vrouwtjes zijn en of het jong-adulte of volwassen dieren zijn.'' Dat zou meer duidelijk kunnen maken over de achtergrond van de veldmuizensterfte.

,,Dit doet inderdaad denken aan de lemmingen die zich massaal over kliffen storten'', erkent de ecoloog. Hij kan slechts gissen naar wat zich afspeelt in de muizenpopulatie. Hij suggereert dat dieren zich verplaatsen vanwege onderlinge concurrentie in de uitdijende populatie. ,,Er is heel veel agressie tussen individuen. Als de ruimte beperkt is moeten jonge dieren gedwongen op zoek naar een eigen plekje. Als ze dan achterna gezeten worden door een concurrent, kan ik me voorstellen dat ze over de rand vallen..''

In het gebied rond Hommerts en Koufurderrige lijkt zich al enige tijd een veldmuizenplaag te ontwikkelen. Boeren zetten er landerijen onder water om de dieren te verdrinken. De muizenpiek trok eerder dit voorjaar al volop zilverreigers, ooievaars en roofvogels naar de omgeving. Er nestelden hier zelfs meerdere paartjes van de zeldzame velduil, die zich in andere jaren nauwelijks laat zien in de provincie.

Beemster denkt dat de veldmuizenpopulatie voor dit jaar nog niet op zijn hoogtepunt is. Dat ligt meestal in september en oktober. ,,Eigenlijk horen de aantallen nu nog niet zo hoog te zijn.'' Bovendien komt de climax dit jaar vroeger dan gedacht. De muizenstand gaat doorgaans in een periode van drie jaar naar een hoogtepunt. De vorige pieken waren in 2014 en 2017, dus eigenlijk komt dit te vroeg. Dat is de afgelopen 50 jaar niet eerder zo voorgekomen.''

De veldmuizen, die behoren tot de familie van de woelmuizen, lijken het volgens Beemster dit jaar vooral goed te doen in veengebieden. Mogelijk speelt een combinatie van de droogte en diepontwatering een rol. ,,Daardoor is de veenoxidatie hoog en komen er veel voedingsstoffen vrij.'' Het onder water zetten van land kan een remedie zijn, maar dan moet dit volgens Beemster wel op grote schaal gebeuren. ,,Anders verplaatsen de muizen zich alleen maar. Er is bovendien nog een keerzijde. Na bevloeiing krijgt het gras een enorme boost en is het land voor muizen juist weer een stuk aantrekkelijker.''

Weginspecteurs van de provincie ruimen de muizen in het Jeltesleat-akwadukt nu dagelijks met de hand op, meldt woordvoerder Gerrit Hofstra. Ze gaan met handschoenen en een emmer door de bak om de beestjes op te rapen. Ze tellen hun oogst niet, maar hebben inmiddels honderden diertjes weggehaald. De provincie denkt nog na over maatregelen om te voorkomen dat er meer diertjes te pletter vallen.
Foto