Drie à vier uur na je dood worden je spieren stijf. En door een speciale worm te onderzoeken hebben wetenschappers ontdekt waarom deze lijkstijfheid optreedt.

De toestand van het hart en de hersenen bepalen wanneer iemand medisch en juridisch dood is, maar in biologisch opzicht treedt de dood in een aantal fasen in.

Wetenschappers van het University College London in Groot-Brittannië deden onderzoek naar de processen die zich voltrekken in cellen wanneer ze ouder worden en sterven.

Lijkstijfheid treedt vóór de dood in

Bij mensen ontstaat rigor mortis of lijkstijfheid doorgaans drie à vier uur nadat hart en hersenen ermee zijn opgehouden.

Bij de worm caenorhabditis elegans, die zo’n 1 millimeter lang is, werkt het anders: rigor mortis zet al in terwijl de worm nog leeft. Dat verloopt volgens een kettingreactie, waarbij de dood van één cel die van naburige cellen lijkt te veroorzaken.

Als de cellen geen energie meer produceren in de vorm van het molecuul ATP, raken ze ook het vermogen kwijt om calcium vast te houden.

Doordat er nu calcium in het weefsel komt, trekken eerst de spieren en later de organen zich samen en worden ze stijf. Onder de microscoop kunnen de wetenschappers zien hoe de dood zich langzaam verspreidt in het lichaam van de worm.

Veroudering is een raadsel

De onderzoekers denken dat ze weten hoe de dood intreedt bij meercellige organismen. Er is veel onderzoek gedaan naar de manier waarop individuele cellen verouderen en afsterven, maar wat precies het proces in meercellige organismen zoals wij op gang brengt en houdt, is nog een raadsel.

De kettingreactie waarbij de dood van één cel tot de dood van de volgende leidt, kan misschien ook verklaren hoe ons weefsel tijdens ons leven veroudert.
Filmpje