Een eeuwenoud wiskundig raadsel oplossen, dat lukt je niet zomaar. Drie Nederlandse middelbare scholieren kregen het voor elkaar. Zij maakten het meest magische vierkant ooit. Wiskundigen spreken van een wereldwijde sensatie. Het magisch vierkant is een eeuwenoude wiskundige puzzel, waarbij de getallenreeksen langs alle lijnen van het vierkant hetzelfde totaal geven. De optelsom van de getallenreeksen is dus horizontaal, verticaal en diagonaal en zelfs in cirkelvorm altijd gelijk.
Jesse Hoekstra (17) en Willem Schilte (17) uit Nijmegen en Petra Alkema (15) uit Heeswijk-Dinther hebben nu een groot magisch vierkant ontworpen dat nog niet bestond. Het is 12 bij 12 vakjes, en bevat de getallen 1 tot en met 144. Volgens wiskundigen Van den Essen en Landsman van de Radboud Universiteit in Nijmegen hebben de scholieren een bijzondere prestatie geleverd. ”Deze drie kinderen zijn superbriljant. Want dit vind je echt niet toevallig", zegt Van den Essen. Ruim 250 jaar geleden construeerde de Britse wiskundige Benjamin Franklin vijf magische vierkanten. Naar de oplossing van die vierkanten is vervolgens eeuwenlang gezocht, totdat Van den Essen er vorig jaar in slaagde een deel van het mysterie te ontrafelen.
Maar het nu door de scholieren ontsloten vierkant van 12 bij 12 hokjes bleef nog een geheim. “De ultieme uitdaging”, aldus hoogleraar Landsman. Het vierkant van de scholieren krijgt de naam HSA-vierkant, ofwel het Hele Speciale Attractie-vierkant. De eindexamenkandidaten namen in het najaar deel aan een masterclass van Van den Enden op de Nijmeegse universiteit. Aan de hand van zijn methode slaagden ze er in december vorig jaar al in het 12 x 12-vierkant op te lossen. Sindsdien hebben zij meegewerkt aan de verfijning van de sleutel tot het oude raadsel.
Hoekstra en Schilte hebben hun ontdekking gebruikt voor hun examenwerkstuk, dat zij woensdagavond presenteerden. Daarbij onthulden ze dat ze ondertussen ook al een 16 x 16-vierkant hebben gemaakt, waarvan werd aangenomen dat dat onmogelijk was.