Een groepje mannen schuifelt over een wit doek, dat ingeklemd ligt tussen afgegraven grond. Voorzichtig en onwennig: houden de kratjes onder het doek de mannen wel? Erwin van der Zwaag (2
, die aan het roer staat van het jonge bedrijfje WasteWorks, stelt ze gerust: “Er kan zelfs zwaar verkeer overheen.”De rode tegels die boven op het doek komen, liggen al klaar. Hier komt het fietspad van de toekomst. Vier meter breed, inclusief stoep, en honderd meter lang.
Zevenhuizen bereidt zich met de aanleg van dit ‘buffertrottoir’ voor op klimaatverandering, wanneer fikse regenbuien en ander onstuimig weer hard toeslaan. Een staaltje klimaatadaptief bouwen, al is het ontwerp vrij simpel, verzekert Van der Zwaag zijn gehoor, dat bestaat uit ambtenaren, een aannemer en stratenmakers.
Het geheim schuilt onder de tegels en het doek
Inderdaad. Op het witte doek komen de tegels te liggen, net als bij een doorsnee stoep. In de voegen van de tegels komt inveegsplit: korrels waar water tussendoor kan sijpelen. Ook niets nieuws.
Maar onder de tegels en het geotextiel, een stof die water doorlaat, schuilt het geheim van het buffertrottoir: plastic kratjes. Die bufferen het regenwater dat op de stenen neerplenst, waarna het langzaam de grond infiltreert. Die methode wordt al enige tijd in tuinen toegepast en nu dus voor fietspaden en trottoirs.
Klimaatverandering laat zich al voelen in Zevenhuizen. Het dorp ligt in de drassige Zuidplaspolder, het laagste punt van Nederland. Problemen te over, zegt beleidsadviseur Nanning Dijkstra: het dorp ligt zo laag dat het water na een stevige bui geregeld door de straten klotst. “We voeren alles via het riool af en pompen het in de IJssel. Als er in een keer een bak water valt, houdt het afvoersysteem het niet bij en staan de straten blank.”
Soms loopt het water ook woningen in, hup, direct vanaf het fietspad. Daar zal Van der Zwaag iets aan doen.
Uit de rode tegels steken sprietjes olifantengras
De jonge ondernemer meldt nog een noviteit: de bouwmaterialen van WasteWorks zijn niet alleen klimaatbestendig, maar ook duurzaam en circulair. Uit de rode tegels kun je kleine sprieten olifantsgras plukken. Samen met oude vermalen betontegels is dit snelgroeiende gras het hoofdbestanddeel van de tegels.
De fabrikant neemt de olifantentegels na gebruik terug en maakt er weer nieuwe exemplaren van. De kratten zijn gemaakt van gerecycled plastic, zegt Van der Zwaag.
Hoe hij op het idee kwam voor zo’n vooruitstrevend fietspad? Van der Zwaag noemt zichzelf een ondernemer pur sang; eerder had hij een bedrijfje in opklapbaar balkonmeubilair. Totdat hij een aantal jaar terug over straat liep en besefte dat er een zee van kansen onder zijn voeten lag. Letterlijk. “Steden liggen vol met grijze tegelstoepen en geen daarvan is bestand tegen klimaatverandering.”
Hij boort dus een enorme groeimarkt aan, denkt hij, al is het best lastig om binnen te komen bij gemeenten.
Gemeente Zuidplas, waar Zevenhuizen deel van uitmaakt, durfde het wel aan, tot vreugde van de buurtbewoners. Pieter Boersma woont naast het nieuwe fietspad: “Mijn schutting verzakte en ‘s zomers heb ik last van muggen en brandnetels door die drassige grond. Hopelijk is dat verleden tijd.”
Het fietspad, inclusief naastgelegen stoep, is over twee weken klaar. Van der Zwaag kijkt al verder. “Het liefst leg ik ook de parkeerplaats hiernaast aan, dan kan ik laten zien wat een gewicht de kratten kunnen houden.”
Wateroverlast van twee kanten
Klimaatverandering vergroot de kans op wateroverlast. Extreem weer komt vaker voor, dus moeten wegen en riolering vaker enorme hoeveelheden water in korte tijd afvoeren. Het is de vraag of ze dat aankunnen. Nu al geven fikse regenbuien de nodige overlast.
Ook groeit het waterprobleem van onderop. Een groot deel van west-Nederland verzilt, vooral laaggelegen polders zoals bij Zevenhuizen. Dat is omdat de stijging van de zeespiegel zout grondwater naar het oppervlak duwt. Als regenwater de tijd heeft om in de bodem te zakken, zal dat verzilting juist tegengaan.
Het Rijk hoopt die dubbele wateroverlast de baas te zijn door infrastructuur aan de nieuwe omstandigheden aan te passen.
