Een nest eendenkuikens dat in een nette rij achter hun moeder aan peddelt. Het is een vertederend tafereeltje dat vanaf de oever vaak met oh’s en waw’s wordt toegejuicht. Waarom zwemmen de eendjes in deze formatie?

Dat onderzochten wetenschappers van de University of Strathclyde in Schotland. Uiteraard wist je het antwoord al: weerstand. Of tenminste: het verminderen ervan. De eendjes nestelen zich in het spoor van hun moeder omdat ze daar minder hard tegen het water in moeten peddelen, net zoals wielrenners zich in het wiel van een collega nestelen om ‘uit de wind’ energie te sparen. Nu ontdekten de wetenschappers meer dan dat: het eerste eendje, dat meteen achter zijn of haar moeder zwemt, ondervindt niet gewoon minder weerstand, het wordt zelfs voortgestuwd.

Dat eerste eendje zwemt in wat de onderzoekers omschrijven als een ‘sweet point’. De golven die de moedereend veroorzaakt gaan, net als de golven in de zee of een tropisch zwembad, op en neer. Het eerste eendje nestelt zich net in het neerwaartse deel van zo’n golf, waardoor het babyvogeltje in feite surft op een voorwaartse golf en zo naar voren wordt gestuwd.

Het effect wordt doorgegeven aan het tweede eendje in de rij, maar dan in afgezwakte versie. Tegen de tijd dat het derde eendje wordt bereikt, zijn de golven afgevlakt en neigt de weerstand naar nul. Het eendje wordt dan niet geduwd, maar ondervindt wel veel minder weerstand dan wanneer het alleen zou zwemmen.

De onderzoekers willen hun observaties en berekeningen nu gebruiken om schepentreintjes te ontwerpen, die net als de eendjes achter elkaar varen om energie en dus kostbare brandstof te besparen.

Ook biologen kunnen wat met de bevindingen. De eendenkuikens weten natuurlijk niet waar ze moeten zwemmen, ze voelen gewoon aan waar ze het minst hard moeten peddelen. Tegelijk is het mogelijk dat eendenkuikens voorgeprogrammeerd zijn om in een rij achter hun moeder aan te zwemmen. Dat oerinstinct kan verklaren waarom eendenkuikens ook aan land spontaan bewegende objecten volgen.