Twee iconische notitieboekjes van wetenschapper Charles Darwin, die in 2000 op mysterieuze wijze verdwenen uit de Universiteit van Cambridge, zijn weer teruggevonden. De boekjes zijn door een onbekend persoon in een roze tasje achtergelaten in de bibliotheek van dezelfde universiteit.

De unieke boekjes zijn miljoenen waard en bevatten onder meer de 'Evolutieboom', een getekende stamboom die de opbouw van het dierenrijk en de afstamming van levende organismen laat zien.

Darwin was net teruggekeerd van de Galapagos-eilanden aan boord van het schip de Beagle toen hij het tekende. "Het zijn enkele van de opmerkelijkste documenten in de hele geschiedenis van de wetenschap", zegt hoogleraar Geschiedenis van de universiteit, Jim Secord tegen de BBC.

De universiteit deed anderhalf jaar geleden een oproep in de hoop de boekjes weer terug te vinden. Bibliothecaris Jessica Gardner noemde de verdwijning toen "hartverscheurend". Ze was bang dat ze de boekjes nooit meer zou zien, zegt ze tegen de Britse omroep. De vondst was dan ook een grote opluchting. "Ik heb gehuild", zegt ze erover. "En ik zal wel nog meer gaan huilen, want we hebben deze emotionele achtbaan nog niet uitgereden."

De twee boekjes zaten in de originele blauwe doos, die weer in een roze tasje zat. In het tasje zat ook een bruine enveloppe. Daarop stond een korte boodschap geschreven: "Bibliothecaris, Fijne Pasen X". Het tasje is in een publiek deel van de bibliotheek teruggevonden.

De twee notitieboekjes bevonden zich jaren geleden op een speciale afdeling, waar de zeldzaamste items worden bewaard. Ze zijn daar in september 2000 uitgehaald om te fotograferen. Tijdens een routinecontrole in januari 2001 bleken de boekjes, die de grootte hebben van een ansichtkaart, niet op hun plek te staan.

Een paar jaar lang ging de bibliotheek ervan uit dat ze waren zoekgeraakt in de enorme opslagruimten, met meer dan 10 miljoen boeken, kaarten, manuscripten en andere voorwerpen. Na een aantal jaar ging Gardner ervan uit dat dat ze zijn gestolen.

De boekjes zijn nog in goede staat. "Ze hebben duidelijk de juiste zorg gekregen, waar ze ook zijn geweest", zegt Gardner.

De vondst is tevens op echtheid geverifieerd. "Darwin gebruikte verschillende soorten inkt in de notitieboekjes", zegt hoogleraar Secord, die bij de verificatie betrokken was. "Op de beroemde levensboompagina tekent hij bijvoorbeeld met zowel bruine als grijze inkt. Dat soort veranderingen zijn best moeilijk om overtuigend na te maken."

De notitieboekjes bevinden zich momenteel in een beveiligde ruimte van de bibliotheek en worden vanaf juli enige tijd tentoongesteld.

Het politieonderzoek naar de verdwijning en de plotselinge terugkeer van de historische objecten gaat door. "Ik vraag me echt af waar ze al die tijd zijn geweest", zegt Gardner.
Foto