Het is een bijzonder gezicht: op de A58 bij het Noord-Brabantse Ulvenhout staat in het midden van de snelweg al bijna 200 jaar een grote, bloeiende eik. Een grote groep strijdt voor het behoud van deze boom, want de eik heeft een bijzonder verhaal.
Foto

Dag en nacht razen er duizenden auto’s voorbij deze eik. Misschien ben je er zelfs ook eens langsgereden. Niet alleen de standplaats van de snelwegboom is bijzonder, maar ook de rijke geschiedenis.

Ooit stond de eik aan de weelderige oprijlaan van het 27 hectare grote landgoed Anneville. Daar leunde de jonge koningin Wilhelmina tegen de bast om in stilte een boek te lezen. Ze hoorde hier dat Nederland was bevrijd tijdens de oorlog in 1945. Eind jaren '80 werd de A58 aangelegd, waardoor de snelweg het landgoed wegvaagde. Alleen de eik mocht blijven, omdat hij perfect in de middenberm van de snelweg paste.

De boom, ook wel bekend als de troeteleik of Anneville-eik, dreigde later gekapt te worden. De eik kreeg door het asfalt te weinig water en werd daarom een gevaar voor het voorbijrijdende verkeer. In de jaren '90 kwam Rijkswaterstaat met een oplossing: zij legde een irrigatiesysteem aan waardoor de boom vanaf een afstand extra water kon krijgen.

Helaas is de toekomst van de boom niet rooskleurig. Ondanks dat in 2018 de eik nog is benoemd tot ‘Boom van het Jaar’, heeft Rijkswaterstaat besloten dat ze de boom gaan kappen om ruimte te maken voor verbreding van de A58.

De petitie om de boom te behouden heeft helaas geen vruchten afgeworpen. Ook de Facebookgroep ‘Spaar de Anneville-eik’ wordt hiermee teleurgesteld. Verplaatsen is geen optie volgens verschillende boomdoktoren, dat zou hij niet overleven. Zodra de plannen om de snelweg te verbreden starten, wordt de kettingzaag in de 200 jaar oude eik gezet.

De boom was volgens antropoloog Roanne van Voorst een goed voorbeeld van ‘om de natuur heen bouwen’. Toch stelt de antropoloog in de documentaireserie Ruimteschip Aarde dat échte natuur niet meer bestaat in Nederland. “Wij Nederlanders - of misschien de westerse mensen in het algemeen - hebben heel erg het idee dat we losstaan van de natuur. We hebben er graag controle over”, zegt van Voorst. “We denken dat als we hekken neerzetten dat de natuur niet over onze paadjes woekert. We denken dat we de baas zijn over alle dieren in het hele systeem. We komen er steeds achter dat dit niet zo is, maar we vinden het moeilijk te geloven.”

Wat wij nu natuur noemen, is volgens Van Voorst vaak cultuur. “We lopen vaak in het bos en denken dat we in de natuur zijn, maar dan is het in feite een aangelegd bos door de mens”, legt ze uit. “Ook de groenstroken zijn aangelegd door de mens. Echt wilde natuur vind je nog maar op heel weinig plekken ter wereld. In Nederland kennen we dit allang niet meer.”