“In die gevangenis wil je niet leven. Het is een tikkende tijdbom. Je zit 22 tot 23 uur per dag op een cel van 10 vierkante meter met twee en soms drie man. Er is geen dagprogramma, geen resocialisatieprogramma, je creëert alleen maar onrust,” zei Sjamira Roseburg, advocate op Sint Maarten, in 2020 in Panorama. We kunnen moeilijk stellen dat de situatie in gevangenis Pointe Blanche sindsdien is verbeterd. Integendeel. Een groot deel van de gevangenen wordt dan al vanwege ruimtegebrek overgevlogen naar Nederland, anderen worden overgebracht naar politiebureaus op het eiland, maar daar mag je maar een beperkte tijd worden vastgehouden. Het is pappen en nathouden in volgens betrokkenen mensonterende omstandigheden.

“Het leven is er verschrikkelijk,” zegt Brian in 2019 tegen de NOS. Hij wacht thuis de uitkomst van zijn hoger beroep af en moet misschien dus terug. “Ik zat daar samen met nog twee andere gedetineerden tussen de kakkerlakken en ratten. Mijn celmaatjes hadden schurft en eczeem. We moesten roestig, bruin water drinken. Elke dag rijst en verbrande kip.” De lijst met gewelddadige incidenten is lang. Twee gevangenen worden in 2019 onder bedreiging van een mes urenlang gegijzeld door medegevangenen, er zijn meerdere steekincidenten en in 2016 wordt een gevangene doodgeschoten door een medegedetineerde.

Twee orkanen die over het eiland raasden, hebben de faciliteiten in Pointe Blanche geen goed gedaan. Alle instanties zijn het wel eens: hier kun je geen mensen vasthouden. Maar een alternatief is er niet één-twee-drie. “De schending van mensenrechten heeft vooral te maken met het aantal gevangenen per cel. We sloten er altijd drie per cel op, maar dat mag niet. Nu is dat twee per cel, waardoor we nog maar zeventig gevangenen kunnen plaatsen,” zegt hoofdofficier Mirjam Mol in hetzelfde artikel. Het gevolg: soms heeft een gedetineerde mazzel en mag vervroegd van zijn of haar vrijheid genieten. Maar 136 gevangen heenzenden? Op een capaciteit van zeventig? Dat is wel heel gortig en het leidde ook in Den Haag tot Kamervragen.

“Wat is het effect van het niet uitvoeren van gevangenisstraffen op Sint Maarten voor het vertrouwen en in het functioneren van de rechtshandhavingssector aldaar?” vroegen D66’ers aan onze minister van Justitie. Een positief effect zal het vast niet hebben, maar er zijn inmiddels wel concrete plannen voor een nieuwe gevangenis. De Nederlandse regering heeft 30 miljoen dollar beschikbaar gesteld om het gevangeniswezen te verbeteren, 4 miljoen is bedoeld voor een nieuwe gevangenis.