In het zuiden en oosten van China woedt al wekenlang een hittegolf, en dat terwijl de zomer nog moet beginnen. Mensen zetten massaal de airco aan in huis en op kantoor, maar daar is het stroomnet niet op voorbereid.

In Shanghai was het afgelopen maandag 36 graden, de warmste meidag ooit in de stad gemeten. En de hitte houdt voorlopig nog niet op. De komende dagen verwachten Chinese weervoorspellers op sommige plekken een temperatuur van boven de 40 graden.

"Het zijn extreme temperaturen voor deze tijd van het jaar", legt klimaatexpert Bart Verheggen van RTL Nieuws uit. "Het is ook bijzonder dat het zo lang aanhoudt. Hoe langer de hittegolf duurt, hoe meer overlast het brengt. Je kan bijvoorbeeld denken aan gezondheidsrisico's zoals uitdroging en hitteberoertes, maar ook aan moeite met slapen. Daarnaast kan aanhoudende warmte leiden tot droogte."

Verheggen ziet dat klimaatverandering een duidelijke rol speelt bij de hittegolf. "Je kunt nu wel stellen dat elke nieuwe hittegolf sterker is geworden door klimaatverandering. Daarnaast neemt ook het aantal hittegolven toe." Zo had China vorig jaar ook al te maken met hittegolven, en is het in onder andere India, Thailand en Vietnam ook al maandenlang ongebruikelijk heet.

Rapport: klimaatverandering kan tot desastreuze gezondheidseffecten leiden
Door de hitte zetten veel Chinezen hun airconditioning aan. "Het is in de steden echt uitzonderlijk om een huishouden te treffen zonder airco", vertelt China-correspondent Roland Smid. "En dat is ook wel nodig, want in de zomer is het maandenlang heel warm."

Maar als miljoenen mensen de hele dag hun airco aanzetten, kan er een tekort aan elektriciteit ontstaan. Steden in Zuid-China hebben nu al te maken met een bijna-historisch hoog elektriciteitsverbruik.

Lokale autoriteiten nemen maatregelen om het hoge verbruik tegen te gaan. Zo kan er plaatselijk een rantsoen op elektriciteit komen, iets wat vorig jaar ook al gebeurde.

"Als de stroom op rantsoen gaat, wordt je elektriciteit zo'n 2 of 3 uur lang afgesloten", zegt Smid. "Ziekenhuizen en basisvoorzieningen blijven wel aangesloten, maar huizen en kantoren hebben dan geen stroom. En dus ook geen airco."

Het tekort aan elektriciteit neemt alleen maar toe. "China wordt steeds welvarender, en dat betekent ook dat steeds meer mensen een airco kopen. Daarnaast kopen mensen bijvoorbeeld ook meer elektrische auto's."

Smid ziet dat China het elektriciteitstekort wil bestrijden door meer te investeren in schone energie. "Dat is geen pr-praatje van de Chinese overheid, ze zijn er hard mee bezig. Maar de wens om te vergroenen wordt in de weg gezeten door de werkelijkheid, want er is niet genoeg schone energie voor handen. Daarom bouwt China zelfs nieuwe kolencentrales, want anders komen ze in de problemen. Op korte termijn leveren de andere energiebronnen nog niet genoeg op."

Zo belandt China in een vicieuze cirkel: zolang de airco's op grijze stroom draaien, dragen ze indirect bij aan klimaatverandering en zwaardere hittegolven. De komende dagen wordt het alleen nog maar warmer, en daarmee groeit ook het tekort aan stroom.