Amsterdam is de hoofdstad van Nederland. Dat is zo klaar als een klontje. Maar volgens de grondwet is Amsterdam dat officieel pas veertig jaar. Historicus Hannah Bakx legt ons uit hoe dat zo gekomen is.

"Formeel is Amsterdam pas 40 jaar de hoofdstad, maar eigenlijk rekenen we sinds 1808", vertelt Bakx. De historicus refereert aan het jaar dat Lodewijk Napoleon de eerste bewoner van het Paleis op de Dam ooit werd.

Eeuwenlang was Den Haag de regeringsstad. Totdat Napoleon Bonaparte in 1806 zijn jongere broertje Lodewijk tot koning van Nederland benoemt. Lodewijk Napoleon verkiest Amsterdam boven Den Haag als standplaats. "Hij hield niet van de zeelucht en Utrecht vond hij te klein. Toen heeft hij zijn oog op Amsterdam laten vallen", vertelt Bakx. Om precies te zijn het stadhuis, dat sindsdien het Paleis op de Dam wordt genoemd.

Na het Franse tijdperk is Koning Willem I aan de macht in het Koninkrijk der Nederlanden. In 1814 legt hij dat volgens Bakx ook wettelijk vast. Maar een jaar later behoort ook België tot het Koninkrijk. "Om België niet tegen het hoofd te stoten, schrapte hij het uit de grondwet. Hij verbleef in Brussel en in Amsterdam zodat er niet één hoofdstad zou zijn", vertelt Bakx.

Als de wegen tussen Nederland en België in 1830 weer scheiden wordt dit niet herzien. Tot 1983 dus. "Hier worden verschillende dingen over gezegd.

Het kan gewoon een foutje zijn, of gewoon over het hoofd gezien. Maar pas in 1983 is het pas weer formeel vastgelegd", zegt Bakx.

Als Lodewijk Napoleon het Paleis op de Dam betrekt verandert hij er een hoop: "Hij zette er allemaal nieuwe meubels neer en hij plakte er een balkon op. Hij vond namelijk dat hij naar zijn volk moest kunnen zwaaien." Ook de leden van het Koninklijk Huis hebben daar baat bij gehad: "Het is regelmatig gebruikt voor balkonscènes. Zoals natuurlijk De kus van Willem-Alexander en Máxima."

Waarom Amsterdam nog steeds de hoofdstad is terwijl de koning hier niet meer huist en ook de regering in Den Haag zit, is voor Bakx een raadsel: "Het komt maar in een paar landen voor dat de regering niet in de hoofdstad zetelt, dus in die zin is dat best uniek". Ook voorbijlopende toeristen vinden dat een interessant gegeven. "Wat is een hoofdstad, zonder regering. Dat is toch de definitie van een hoofdstad?", vraagt iemand zich af.

Of Amsterdam ooit weer z'n koninklijke randje terug zal winnen betwijfelt Bakx. Wie weet zegt ze: "Amalia wilde ook in Amsterdam studeren, misschien als ze aan de macht komt en Amsterdam nog steeds leuk vindt, gaat ze hier wel weer wonen."