Het Zwitserse ministerie van Defensie gaat prijzengeld uitreiken voor de beste drie ideeën om munitie uit Zwitserse wateren te halen. In meren in Zwitserland liggen duizenden tonnen aan kogels.

Het Zwitserse leger heeft jarenlang de meren gebruikt als stortplaats voor oude munitie, omdat men ervan overtuigd was dat het daar veilig kon worden weggestopt. Nu wil de overheid de oude bommen en kogels toch uit de meren halen, omdat het zorgt voor milieuschade en omdat veel munitie nog explosief is, en dus gevaarlijk.

"De lichamen van die munitie corroderen, en er komt springstof vrij in het water. Dat zijn allemaal kankerverwekkende stoffen", zegt Ad van Riel, directeur van REASeuro. Dit Nederlandse bedrijf adviseert bij vraagstukken met explosieven en gaat ook ideeën insturen voor het Zwitserse probleem.

De beste drie ideeën voor een veilige en milieuvriendelijke oplossing om de munitie te bergen, delen de prijzenpot van zo'n 52.000 euro. De bergingsoperatie zal Zwitserland naar verwachting miljarden kosten.

Over de hele wereld is volgens Van Riel jarenlang munitie in zeeën, oceanen en meren gegooid. Dit gebeurde bijvoorbeeld in tijden zonder oorlog of conflict, zegt hij. "Op een gegeven moment gaat dat spul over de datum."

In het Zwitserse Vierwoudstrekenmeer, in de buurt van Luzern, ligt ongeveer 3300 ton aan munitie. In het Meer van Neuchâtel, waar het leger regelmatig oefent met bommen, ligt zelfs 4500 ton. Sommige van de kogels bevinden zich op een diepte van 150 tot 220 meter, maar in bijvoorbeeld het Meer van Neuchâtel liggen ze slechts zes tot zeven meter diep.

Tien jaar geleden kwam Zwitserland ook al met plannen om de munitie uit de meren te halen. De toen voorgestelde ideeën bleken te veel risico's met zich mee te brengen voor de ecosystemen in de meren. Ook is het bergen van munitie niet zonder gevaar, omdat de munitie de laatste jaren in steeds slechtere staat is geraakt en het risico bestaat dat die ontploft.

Het bedrijf van Van Riel heeft een methode ontwikkeld waarbij niet alle munitie van de bodem wordt gehaald, maar de munitie wordt ontmanteld. Daarbij worden componenten verwijderd die milieubelastend zijn. "We willen dat systeem wereldwijd kunnen toepassen, maar als Zwitserland er een prijs voor uitschrijft, dan doen we daar graag aan mee."