De Chinese provincie Binnen-Mongolië heeft er een complete stad bij: Nieuw Ordos. De stad werd in vijf jaar tijd uit de grond gestampt, compleet met musea, bibliotheken en een centraal plein dat kan wedijveren met de grootste ter wereld. Er is één probleem: er woont niemand. Nieuw Ordos werd aanvankelijk bedacht als oplossing voor de problemen van de oude stad Ordos, een half uur rijden verderop. Oud Ordos dreigt net als veel andere Chinese provinciesteden overvol te raken, doordat steeds meer Chinezen het platteland voor de stad verruilen. In plaats van een geleidelijke uitbreiding van Oud-Ordos besloten overheid en projectontwikkelaars om een hele nieuwe gemeente te bouwen. De meeste wijken zijn inmiddels af, maar de straten blijven doodstil. Stoplichten verspringen van rood naar groen, zonder een auto in de buurt. Alleen bij het imposante gemeentehuis, verdeeld over drie gebouwen, is het een komen en gaan van dure ambtenarenbolides. En van de politie. Die is ook overal en vraagt onze cameraploeg tot tweemaal toe naar de reden van ons bezoek. Rijdend langs de facades van de vele huizenblokken wordt pas duidelijk hoe groot Nieuw Ordos is. Duizenden mensen zouden hier achter de gevels moeten wonen, maar de echo van leegte klinkt overal. Toch zouden de meeste appartementen wel zijn verkocht. Niet aan de gewone Chinees, want voor hem zijn de prijzen veel te hoog. Het zijn vooral rijkere mensen uit de oude stad die hebben toegehapt. Niet om in hun nieuwe appartement te wonen, maar om ermee te speculeren op de Chinese huizenmarkt. "Ook wij hebben gekocht", vertelt een echtpaar in het drukke centrum van de oude stad. "Maar wonen willen we er niet. Veel te weinig mensen. Daar kun je geen zaken doen." Ook een jonge kledingverkoopster piekert er niet over om haar handel naar de nieuwe stad te verplaatsen. Geen mensen, geen klanten. Dat kan taxichauffeur Zhang beamen. We houden hem aan langs de kant van zomaar een lege straat in Nieuw Ordos. Hoeveel ritten hij per dag heeft? "Bijna geen. Er wonen hier zo weinig mensen." Mooi vindt Zhang de stad wel. Schone lucht ook. Maar de huizen zijn onbetaalbaar. Behalve de prijs is er nog een duidelijke oorzaak waarom mensen uit Nieuw Ordos wegblijven. De bibliotheek mag dan vol boeken staan, maar een supermarkt is er niet. Op geen enkele manier kunnen inwoners in hun dagelijkse behoeften voorzien. Winkels, banken, restaurants; nauwelijks aanwezig. Wie opent hier ook een zaak als er geen klanten in de buurt wonen? Het is de tragedie van de kip en het ei. Wie komt het eerst? De Nederlandse architect Neville Mars woont al jaren in China en is een expert op het gebied van Chinese stedenbouw. Ordos noemt hij een totaal probleemproject: "Het heeft geen planning en heeft alleen allure door een hoop esthetiek binnen te brengen." Mars benadrukt hoe riskant het is om een hele stad in een keer te bouwen, in plaats van een bestaande stad verantwoord uit te breiden. "Theoretisch is het voordeel dat je de problemen van een langzaam op elkaar gestapelde stad kunt vermijden. Maar in werkelijkheid is China een gebied waar alles heel snel groeit en verandert. Op het moment dat je de stad in een keer hebt afgemaakt, loop je achter de feiten aan." Toch houdt Mars een slag om de arm als het gaat om de slagingskansen van Nieuw Ordos. De ervaring leert in China dat tot mislukken gedoemde projecten zomaar ineens kunnen floreren. En zo niet, dan is Ordos een dure maar leerzame vergissing geweest, vindt de populaire Chinese architect Ma Yansong. "In de komende twintig jaar zullen in Ordos veel fouten worden ontdekt. Maar die ontdekkingen kun je ook zien als een schat voor de ontwikkeling van West-China. Want andere steden zullen leren van de ervaringen van Ordos." Ma was zelf de ontwerper van het oogstrelende museum in de nieuwe stad. Dat er geen bezoekers zullen komen, daarvoor is hij niet zo bang. Toch heeft de overheid hem van te voren niet ingelicht over het stedenbouwkundig masterplan voor Ordos. "Wie in Europa een gebouw ontwerpt houdt rekening met de omgeving. Je denkt aan de context. Maar als wij in China een gebouw ontwerpen, weten we nooit wat de omgeving zal zijn. Die bestaat niet."