De ‘tocht der tochten’ is voorlopig afgeblazen, maar als het er nog eens om spant dan kunnen de ijsmeesters aankloppen bij Ton Peijs. De deeltijdhoogleraar aan de faculteit Scheikundige Technologie bij de Technische Universiteit Eindhoven heeft de oplossing voor zwakke ijsplekken: krantensnippers. Schaatsers wisten altijd wel wat je met een oude krant kon doen: onder je trui, om de snijdende wind tegen te houden. Chemiehoogleraar Ton Peijs van de Technische Universiteit Eindhoven heeft nu een andere toepassing. Peijs, ook hoogleraar Materiaalkunde op de Queen Mary Universiteit in London, stelt voor krantensnippers te gebruiken om zwakke plekken in het ijs te verstevigen. In combinatie met bevroren water vormen de cellulosevezels uit de krant een oersterk materiaal, vertelde de onderzoeker aan de Eindhovense universiteitskrant Cursor. Je krijgt dan pykrete, een composietmateriaal dat eigenlijk al decennialang bekend is.

Composieten zijn materialen uit meerdere componenten. De combinatie van kunsthars met glasvezel levert bijvoorbeeld een composiet dat heel geschikt is voor de fabricage van boten en auto-onderdelen. Behalve zulke vezelversterkte kunststoffen kun je dus ook vezelversterkt ijs maken, zo blijkt uit het relaas van Peijs op de website van Cursor.

“Ik doe dit al jaren als demonstratie in mijn colleges. Dan laat ik twee bakjes ijs zien, en in één daarvan zitten laagjes wc-papier. Het ijs met papier is zelfs met een hamer niet kapot te krijgen. Er ontstaan wel haarscheurtjes, maar die stoppen op de vezeltjes.”

Als dit principe op de hele route toegepast kan worden, dan is een beetje vorst al genoeg om de tocht te laten doorgaan. Heel realistisch is dat niet, want daar zou een enorme stapel oude kranten voor nodig zijn. Ongeveer een miljoen vierkante meter, schat Peijs. Maar misschien is het een optie voor de versteviging van de echt zwakke plekken op de route.

De hoogleraar Materiaalkunde blijkt bereid de ijsmeesters de helpende hand te bieden. Maar voor de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden lijkt het gebruik van pykrete geen optie. Het ijs moet vooral groeien door middel van vorst, zo liet een woordvoerder eerder vandaag aan persbureau Novum weten. “Het mooie van de Elfstedentocht is dat er zestienduizend mensen over een ijslaag gaan die door de natuur is gecreëerd.”

De hoogleraar schat dat drie centimeter celluloseversterkt ijs al voldoende is voor de Elfstedentocht. Het heeft volgens hem een vergelijkbare sterkte als het 15 centimeter dikke ijs waar de Friese rayonhoofden nu al dagen tevergeefs op wachten. Als finishing touch zou er nog wel een laagje gewoon ijs overheen moeten, omdat anders de vezels in het composietijs de schaatsijzers zouden afremmen.