Historici zetten grote vraagtekens bij de traditionele verhalen over het leven van Mohammed. En ook de betekenis van Mekka staat ter discussie. Maar hoe is de islam dan ontstaan?
Er is iets merkwaardigs aan de hand met Mohammed. Iets heel vreemds. Hij is ruim een eeuw volstrekt onvindbaar. Vanaf het moment dat de Arabieren het Midden-Oosten veroveren, zo omstreeks 640, duurt het een eeuw voordat geschreven bronnen melding maken van de profeet. En van Mekka. Wansbrough constateerde dat de Koran niet in Mekka, maar veel noordelijker moet zijn geschreven. In Palestina en Syrië. Het was van oorsprong dus geen ‘puur’ Arabisch boek. De Arabische veroveraars hebben het boek pas na de verovering omarmd. En daarna, aldus Wansbrough, werd de figuur van Mohammed verzonnen. Ze leefden daar immers te midden van joden, die opschepten dat God hen al vele profeten had gestuurd, en christenen, die Christus vereerden. Mohammed was het Arabische ‘antwoord’ geweest op deze beroemde goddelijke boodschappers. Holland: ‘Je moet bedenken, het wegvallen van het Byzantijnse en Perzische gezag betekende dat er in de regio geen staatsgodsdiensten meer waren. Het religieuze debat lag helemaal open. Er bestonden verschillende Arabische visies op God en het geloof, en ik denk dat Mohammed daarin één profeet was te midden van andere. Abd al-Malik wilde een nieuwe staatsgodsdienst scheppen. Dat betekende kiezen voor één profeet – en hij koos voor Mohammed. Waarschijnlijk geloofde hij in Mohammeds goddelijke boodschap. Hij was opgegroeid in Medina, het centrum van de aanhangers van Mohammed. Pas een halve eeuw later ontstond er blijkbaar behoefte aan meer informatie over Mohammed, aan biografische details. Aan wat toen is verzameld en geschreven, kunnen we niet veel historische waarde hechten. Laat ik het zo zeggen: Een geschiedenis van de opkomst van de islam schrijven gebaseerd op de tradities over het leven van Mohammed is als de geschiedenis van Engeland schrijven met koning Arthur erin.’