Dolfijnen (en ook andere zeezoogdieren) houden er een bijzondere manier van slapen op na: ze zijn in staat om hun hersenhelften om beurten te laten slapen en slapen dus nooit helemaal. Nieuw onderzoek wijst erop dat de dieren daar meer dan één goede reden voor hebben.
Het is al veel langer bekend dat dolfijnen hun hersenhelften om beurten laten slapen. En wetenschappers hadden ook al een theorie bedacht die kon verklaren waarom de dolfijnen er deze bijzondere manier van slaap op nahielden. Het had alles te maken met ademhaling. Dolfijnen moeten regelmatig boven water komen om adem te halen. Wanneer ze helemaal zouden slapen, zouden ze wellicht verdrinken. Doordat ze slechts half slapen, kunnen ze uitrusten, maar hebben ze toch ook de tegenwoordigheid van geest om regelmatig zuurstof op te pikken. Een nieuw onderzoek wijst er echter op dat dat niet de enige reden is waarom dolfijnen slechts één hersenhelft tegelijkertijd slaap gunnen.
De wetenschappers zetten een experiment op waaraan twee dolfijnen deelnamen. De dolfijnen werden in een soort bad geplaatst en moesten hun omgeving verkennen en achterhalen waar zich bepaalde objecten bevonden. Dolfijnen maken daarvoor gebruik van echolocatie: ze geven klikjes af, luisteren hoe die klikjes echoën en kunnen op basis daarvan vaststellen waar objecten zich bevinden en hoe hun omgeving eruit ziet.

Uit het onderzoek blijkt dat de dolfijnen zeker vijftien dagen op rij alert blijven en in staat zijn om hun omgeving te verkennen en objecten op te sporen. En gedurende die hele periode waren de dolfijnen zeer accuraat. Eén van de dolfijnen presteerde in die periode van vijftien dagen elke keer weer even goed: ze vertoonde geen sporen van vermoeidheid en deed het de vijftiende dag net zo goed als de eerste. Het onderzoek duurde slechts vijftien dagen, dus onduidelijk is of de dolfijn het nog langer had kunnen volhouden om zo alert te blijven.

Het onderzoek wijst erop dat één hersenhelft tegelijkertijd laten slapen meerdere voordelen voor dolfijnen heeft: ze kunnen adem blijven halen en ze blijven alert. Dat laatste is zeker geen overbodige luxe: dolfijnen staan nog al eens op het menu bij haaien. “Vanuit het oogpunt van de mens lijkt de vaardigheid van de dolfijn om zijn omgeving continu en dagenlang zonder enige onderbreking in de gaten te houden, extreem,” schrijven de onderzoekers in het blad PLoS ONE. “Maar als dolfijnen slapen zoals landdieren dat doen, verdrinken ze mogelijk. En als ze er niet in slagen om alert te blijven, worden ze een gemakkelijke prooi. Hun ‘extreme’ vaardigheden zijn vanuit het perspectief van de dolfijn dan waarschijnlijk ook heel normaal en niet zo spectaculair: ze zijn nodig om te overleven.”