Amsterdam is oorspronkelijk niet ontstaan aan de Amstel maar aan het Waterlandse Die. Dat zou blijken uit historische kaarten van het gebied.

Het Die is een vergeten rivier in Amsterdam die nu nog terug te vinden is in binnenmeertjes ten noorden van de hoofdstad.

In zijn boek Oerknal aan het IJ zegt schrijver Bas Kok dat de Amstel en de Dam, de naamgevers van de plaats, pas onderdeel werden van de stad toen zich al mensen in het gebied hadden gevestigd. De eerste bewoonde plek van de latere Amsterdammers lag volgens de schrijver aan het Die en niet aan de Amstel.

"Als je de loop van het Die projecteert op de huidige stad, is te zien dat de veenrivier ontstond ter hoogte van de huidige Stopera", vertelt Kok. "14 kilometer verderop mondde hij uit bij Uitdam, in wat nu het IJsselmeer is. De Amstel lag verder landinwaarts en is pas later verbonden met het Die."
De witte streep laat zien hoe het Die in het huidige landschap zou hebben gelopen. De veenrivier begint linksonderin bij De Stopera en loopt door tot Uitdam Oerknal aan het IJS

Volgens de officiële versie is Amsterdam ontstaan aan de Amstel en het IJ, maar Kok noemt dat "onzin".

"Voordat de dam werd gebouwd in de rivier die daar liep, was er al sprake van bewoning", zegt hij. "Zo’n bouwwerk leg je met veel mankracht aan. Er was dus al een grotere gemeenschap voordat de dam werd aangelegd en voordat de stad door het ontstaan van het IJ ging groeien."

Het gebied waar nu het IJ ligt, was volgens Kok tot ten minste het jaar 1170 één groot veengebied. Daar stroomden een aantal veenrivieren doorheen, waaronder de Amstel en het Die.

Het Die was de rivier die de latere binnenstad verbond met het open water van wat toen nog 'het Almere' heette, tegenwoordig bekend als het IJsselmeer. Volgens Kok is het dus logisch dat de eerste bewoning ontstond aan het Die. Mensen vestigden zich namelijk aan rivieren, omdat ze op die manier makkelijk toegang hadden tot open water. Pas later is de Amstel verbonden met het Die, zegt Kok.

"Eigenlijk zou de geschiedenis van de stad moeten worden herschreven", vindt Bas Kok. "In elk geval zou dit verhaal serieus moeten worden betrokken in een wetenschappelijke discussie over het ontstaan van Amsterdam."

Mocht dat leiden tot overeenstemming, dan heeft Kok bij wijze van grap al een nieuw naambord voor de stad in petto met daarop Diedam.
Foto