Automobilisten kunnen in Wageningen vanaf vandaag een zelfrijdend voertuig zonder stuurwiel of pedalen tegenkomen. Nederland is het eerste land ter wereld waar zo'n auto de openbare weg op mag. De inzet van de nieuwe WEpod-shuttles gaat een stap verder dan elders. Bij tests met autonome auto's op de openbare weg, zoals in de VS en Duitsland, moesten mensen tot nu toe kunnen ingrijpen met stuurwiel en pedalen. Maar in letterlijk stuurloze wagens als de nieuwe Google-auto en de WEpod is dat niet mogelijk.

Eerder dan de VS durft Nederland het experiment aan. De Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) verleende een speciale tijdelijke ontheffing. Onder strenge voorwaarden mogen twee WEpods de weg op. Ze beginnen met testritten op de campus in Wageningen. In juni moeten ze een lange voorgeprogrammeerde route kunnen afleggen door Bennekom naar station Ede-Wageningen.

De RDW gaf pas dinsdag groen licht voor de proefneming die de TU Delft uitvoert namens de provincie Gelderland. Om ongelukken te voorkomen gelden voor WEpods aangepaste regels. Harder dan 25 km per uur mogen de elektrische voertuigen niet rijden. Ze blijven 's nachts en bij slecht weer binnen. Ook al is er geen feitelijke bestuurder, toch moet een mens meerijden: de steward. Die gebruikt op twee drukke delen van de route veiligheidshalve toch een joystick als gaspedaal.

Steeds als de WEpods de ritten op een deel van de testroute goed volbrengen, verleent de RDW ontheffing voor een volgend stuk. De shuttles dragen kentekens met de letters 'ZZ', speciaal voor voertuigen die niet voldoen aan Europese toelatingsregels. De RDW mag sinds juli 2015 dergelijke voertuigen via speciale ontheffingen toelaten. Minister van verkeer Schultz (VVD) wil zo mogelijk maken dat Nederland vooroploopt met autonoom vervoer.

"Het is heel bijzonder dat we in Nederland op de weg mogen testen", zegt projectleider Jan Willem van der Wiel die voor TU Delft de proefneming leidt. "Maar als je wilt weten hoe de reacties zijn van mensen op autonoom rijden, zowel in de voertuigen als eromheen, dan moet je dat doen."

Gelderland steekt 3,4 miljoen euro in de test om te zoeken naar flexibele, duurzame alternatieven voor streekbussen.

Een rijdende lift: zo zou je de WEpod oneerbiedig kunnen omschrijven. De omgebouwde elektrische shuttles van Ligier zijn (tijdelijk) bestemd voor vervoer tussen Wageningen Universiteit en station Ede. In juni moeten ze via een app te bestellen zijn voor passagiers. Haast moet je niet hebben. Fiets of bus zijn sneller dan de WEpod. Vanuit een controlekamer worden de ritten in de gaten gehouden. De grote vraag is of de twee WEpods er tijdens de proefperiode tot eind juli in slagen de zes kilometer lange route volledig af te leggen. De testfase moet dat uitwijzen.