In Polen bevindt zich een bunker waar ooit nucleaire wapens in opgeslagen lagen. Recht boven een verticale ventilatiepijp in de bunker hebben kale bosmieren een nest gebouwd. En elk jaar vallen vele mieren uit die kolonie door de pijp naar beneden. Ze belanden dan in de bunker waar ze onmogelijk meer uit kunnen ontsnappen.

In de bunker is het koud (de temperatuur ligt nooit hoger dan 10 graden Celsius) en donker. Bovendien is er geen voedsel te vinden. Onderzoekers die de mierenpopulatie in 2013 aantroffen, zagen het dan ook somber in. De populatie was gedoemd om te verdwijnen.

Maar in 2015 keerden de onderzoekers terug naar de bunker. En tot hun stomme verbazing bestaat de mierenpopulatie nog steeds. Sterker nog: de mierenpopulatie is uitgegroeid tot een heuse kolonie. De onderzoekers schatten dat er op dat moment honderdduizenden, misschien zelf wel bijna een miljoen, werkmieren in de bunker te vinden zijn. En die mieren hadden in de bunker een heus nest gebouwd.

In 2016 keren de onderzoekers opnieuw terug naar de bunker. En nog steeds gedijt de mierenkolonie prima. Bovendien blijkt dat de mieren het nest dat de onderzoekers tijdens hun vorige bezoek beschadigd hadden, hebben gerepareerd. Dat bewijst dat de mieren ondanks de extreme omstandigheden waarin zij leefden hun nest net zo goed onderhielden als hun soortgenoten buiten de bunker. Het nest was zo’n 3 bij 1,2 meter groot.

Hoe kon de mierenpopulatie onder zulke heftige omstandigheden – kou, duisternis, geen voedsel – toch gedijen? Onder de omstandigheden leek voortplanting onmogelijk. En inderdaad: de onderzoekers konden geen enkele larve, pop of lege cocon vinden. Verder ontdekten ze dat het sterftecijfer in de kolonie enorm hoog lag. Hoe zit dat dan? Volgens de onderzoekers kan de kolonie alleen groeien door een constante aanvoer van nieuwe mieren. Ze wijzen erop dat de metalen plaat die ooit de ventilatiepijp bedekte, is gaan roesten en onder druk van de mierenkolonie die er bovenop werd gebouwd, is bezweken. Jaarlijks moeten dan ook vele mieren vanuit deze mierenkolonie door de ventilatiepijp naar beneden vallen. En blijkbaar is die aanvoer van nieuwe mieren groter dan het aantal mieren dat in de bunker bezwijkt. “De kolonie die we hier beschrijven, lijkt op het eerste gezicht een functionerende kolonie te zijn,” stellen de onderzoekers in het blad Journal of Hymenoptera Research. “Maar het is eigenlijk een groot aantal werkmieren dat gevangen is komen te zitten en probeert te overleven.”

De kolonie in de bunker is uniek. Eerder zijn al wel mieren gevonden die leefden in het chassis van een auto of in een houten box met daarin slechts één nauwe opening. Maar al deze mieren kozen er zelf voor om op die ongebruikelijke plekken een nest te bouwen en hadden bovendien toegang tot de buitenwereld.
Foto