In de Russische stad Orjol, zo'n 350 kilometer ten zuiden van Moskou, is een omstreden standbeeld onthuld van Ivan de Verschrikkelijke, de eerste tsaar van Rusland. Hij voerde in de zestiende eeuw een uiterst bloedig bewind en joeg duizenden van zijn onderdanen over de kling. Tegenstanders hebben zonder succes bij de rechter geprobeerd de plaatsing van het beeld te voorkomen.

Bij de onthulling vergeleek de gouverneur van de regio de tsaar met de huidige Russische leider Poetin. "We hebben een geweldige, machtige president die de hele wereld heeft gedwongen Rusland te respecteren en te vrezen, net als Ivan de Verschrikkelijke in zijn tijd", zei gouverneur Potomski.

Poetin stimuleerde het maken van het standbeeld. Hij maakt zich sterk voor een herwaardering van de Russische geschiedenis, waarin geweld en onderdrukking als gerechtvaardigd worden beschouwd, zolang het maar heeft bijgedragen aan de versterking van de Russische staat. Ook het optreden van dictator Stalin, die net als Ivan de Verschrikkelijke meedogenloos optrad tegen zijn eigen bevolking, wordt in deze zienswijze verdedigd.

Ivan de Verschrikkelijke regeerde Rusland met ijzeren vuist van 1547 tot 1584. Hij was uiterst gewelddadig en op het paranoïde af wantrouwig. Zo richtte hij in de stad Novgorod een bloedbad aan waarbij duizenden onschuldige burgers om het leven werden gebracht wegens 'verraad'. Het dodental staat niet vast, maar wordt door historici geschat tussen de 2500 en 12.000.

Tegelijkertijd geldt Ivan de Verschrikkelijke ook als de grondlegger van het machtige Russische tsarenrijk en introduceerde hij de boekdrukkunst in Rusland. Verder liet hij onder meer de Vasili-kathedraal bouwen, nog altijd de blikvanger van het Rode Plein in Moskou.

Onder de duizend mensen die de onthulling van het standbeeld bijwoonden was Alexander Zaldostanov, de leider van de beruchte Nachtwolven, een Poetin-gezinde motorbende.

Een van de tegenstanders, Natalia Golenkova, vertelde persbureau AP dat ze op een avond werd aangevallen en te horen kreeg dat ze haar verzet tegen het standbeeld moest staken. "Wie was er een fan van Ivan de Verschrikkelijke?" zegt ze. "Stalin. Tirannen zijn dol op tirannen."
Foto