Pech van kosmische omvang bestaat. In 1929 werd een man op zijn trouwdag dodelijk getroffen.

Het is het ultieme geval van pech: sterven doordat je precies staat waar een meteoriet inslaat. Zulke pech komt extreem weinig voor. Van een inslag zijn zelden directe getuigen. Je mag zelfs al blij zijn als überhaupt resten van een meteoriet worden teruggevonden. Reken maar mee: naar schatting komt iedere drie à vier jaar wel ergens in Nederland een (kleine) meteoriet naar beneden, maar uit de afgelopen 200 jaar zijn er maar zes teruggevonden. De laatste was in 2017, toen een meteoriet van 500 gram door het dak sloeg van een schuur in Broek in Waterland. En in 1990 belandde een hemelsteen van 855 gram in een studeerkamer in Glanerbrug. De bewoners waren niet eens thuis en dachten bij thuiskomst aanvankelijk aan vandalisme.

Ja, bij de grote meteorietinslag van 2013 in Tsjeljabinsk, Rusland, raakten ruim duizend mensen gewond, maar alleen door het rondvliegend glas dat ontstond door de supersonische schokgolf van de meteoriet, die zelf niemand raakte en grotendeels verbrandde in atmosfeer. En dat was een flinke: in totaal 13 miljoen kilo zwaar en 20 meter groot.

Niettemin, pech van kosmische omvang bestaat wel. In 1929 zou in Zvezvan in het toenmalige Joegoslavië een man op zijn trouwdag dodelijk zijn getroffen door een gloeiend hete meteoriet van 40 cm groot. Niet alle verhalen zijn waar. De inslag in 2016 die een Indiase buschauffeur zou hebben gedood, was volgens NASA-wetenschappers die de foto’s bestudeerden, niet veroorzaakt door iets uit de ruimte maar door „a land based explosion”. En of het Italiaanse verhaal uit 1677 waar is, weet niemand. Een Milanese pater zou dood zijn aangetroffen met een meteorietsteen diep in zijn been.

De meteorietendood – in juni 1911 – van de hond van de Egyptische boer Mohammed Ali Hakim uit het dorpje Nakhla lijkt geloofwaardiger. Hem trof dodelijk een fragment van een meteoriet die in totaal 10 kilo zwaar was geweest. Voor dat kosmische sterfgeval hebben wetenschappers alleen het woord van Hakim, van de hond zelf is nooit iets teruggevonden. Maar bij Hakims huis werden zoveel meteorietfragmenten teruggevonden dat zijn verhaal geloofwaardig lijkt.

En sinds deze week is er het tragische verhaal van de man in Suleimaniya, dat tegenwoordig in Irak ligt, die op 22 augustus 1888 dodelijk gewond raakte bij de inslag van een meteoriet, die uit het zuidoosten kwam. Een andere man werd zwaar gewond. In het vakblad Meteoritics & Planetary Science doen eerder deze week een Amerikaanse en twee Turkse onderzoekers verslag van hun zoektocht in de moeilijk leesbare Ottomaanse archieven, waarin ze drie opeenvolgende verslagen van het dodelijk ongeval vonden. Drie weken na de inslag stuurde de lokale gouverneur Mustafa Faik – de pasja van Darende – vanuit Mosul een brief over deze dodelijke ‘haceriye-yi Ihrak’ (vuurbal) naar het paleis van de sultan in Istanbul. Weer vier weken later vond de grootvizier het belangrijk genoeg om een verslag ervan aan sultan Abdülhamit II persoonlijk te sturen. In dat verslag was ook sprake van een fragment van de meteoriet dat mee zou zijn gestuurd, maar dat is (nog) niet gevonden. Er is geen reden om aan de waarheid van deze gedetailleerde verslagen te twijfelen, schrijven de onderzoekers.

Kosmisch geluk bestaat ook. Zoals van een jongen in Mbale, Oeganda, op 14 augustus 1992. Een klein stukje van een meteoriet kwam op zijn hoofd – enorm afgeremd door de bladeren van een bananenboom. Hij kwam met de schrik vrij.