Veganisten lopen volgens een nieuw grootschalig onderzoek meer risico op botbreuken. Vooral de heup en benen worden vaker gebroken door mensen met veganistisch dieet.

Onderzoekers wisten al dat de zogenoemde botdichtheid van veganisten en vegetariërs lager was dan dat van mensen die wel vlees eten. "Maar dat dit er waarschijnlijk voor zorgt dat veganisten vaker botten breken, dat is nieuw", zegt traumachirurg Kees Bartlema.

Voor voedingsdeskundige Suzan Tuinier en traumachirurgen Bartlema (Leids Universitair Medisch Centrum) en Jaap Deunk (Amsterdam UMC) zijn de bevindingen nieuw, maar niet verbazingwekkend. Je krijgt namelijk sterke botten van calcium, een stof die vooral in zuivel zit. En dat gaat niet zo makkelijk als je geen melk drinkt en ook kaas en yoghurt laat staan.

Bijna 55.000 mensen deden mee aan het onderzoek dat al in 1993 begon. Mensen vulden vragenlijsten in over onder meer dieet, levensstijl en medische geschiedenis. Ze werden ingedeeld per dieet en dat werd in 2010 herhaald. De categorieën waren vleeseters, viseters, vegetariërs en veganisten.

In totaal werden 3941 botbreuken gemeld tot 2016. Bij veganisten bleken 43 procent meer breuken voor te komen dan bij vleeseters.

Volgens voedingsdeskundige Tuinier van Nutrimedia vormt het onderzoek een waarschuwing voor veganisten. Want het kan namelijk wél: plantaardig eten en genoeg calcium en proteïne binnenkrijgen. "Je kunt best plantaardig eten: maar doe dit wel met volle aandacht. Je kunt niet zomaar zuivel weglaten en er niets voor in de plaats nemen. Kies dan voor een goed plantaardig alternatief met voldoende calcium en eiwitten."

Wat veel veganisten niet weten, is dat je van plantaardige eiwitten 30 procent meer binnen moet krijgen dan van de dierlijke variant. Ze worden simpelweg minder goed door het lichaam opgenomen, legt Tuinier uit.

Wat je dan precies moet hebben? Kies je voor een plantaardige variant dan is sojadrank, de beste keuze. In de dranken met haver en kokos die ook veel verkocht worden, zit eigenlijk heel weinig eiwit."

Traumachirurg Bartlema legt uit waarom het niet gek is dat je eerder een bot breekt bij een lagere botdichtheid. "Niet iedereen krijgt natuurlijk een botbreuk, maar de kans op een breuk bij impact is wel groter." Als je te weinig calcium binnenkrijgt wordt je bot minder hard en kan daardoor simpelweg minder hebben bij een ongeluk.

Ook traumachirurg Deunk van het Amsterdam UMC vindt de bevindingen niet vreemd en denkt dat de effecten op de lange termijn zelfs nog ernstiger kunnen zijn. "We weten dat je botten sowieso al zachter en kwetsbaarder worden naarmate je ouder wordt. Die data is er nog niet, maar het is waarschijnlijk extra slecht als je dan ook nog eens een groot deel van je leven te weinig calcium hebt binnen gekregen"

De traumachirurg kan op basis van zijn patiënten niet zeggen of er relatief vaker mensen worden geopereerd die veganist zijn.

Wat de traumatologen wel vaak zien, vaak bij mensen op hogere leeftijd, is mensen met botontkalking, ook wel osteoporose genoemd. "Dan worden de botten zachter en dan is er gewoon minder grip als je een botbreuk operatief vastzet. Je voelt dat er minder weerstand is als je er bijvoorbeeld een schroef plaatst", zegt Bartlema.

Niet dat dat bij relatief jonge veganisten al het geval is, maar het is raadzaam om je eigen dieet nog eens na te lopen. Voedingsdeskundige Tuinier: "Niet alle kant-en-klare vleesvervangers zijn volwaardige vervangers, dat is een denkfout."