Even stoppen met stofzuigen, is het devies van de Zweedse omroep SVT. Beter voor het milieu en de eigen portemonnee. Aanleiding van de wat betuttelende boodschap is een acuut elektriciteitstekort. Het ongewoon strenge winterweer van de afgelopen weken maakt dat het landelijke energieverbruik omhooggeschoten is.

En dat terwijl het koudefront weinig wind heeft meegebracht – de windturbines staan er dezer dagen nogal lethargisch bij.

Zweden heeft zichzelf het doel gesteld in 2040 volledig te zijn overgestapt op groene stroom. Fossiele elektriciteitscentrales en kernreactoren worden langzaamaan opgedoekt. Daarvoor in de plaats komt energie uit wind, water en zon. Althans: volgens de planning.

De bekende kink in de kabel is natuurlijk de onvoorspelbaarheid van met name wind en zon, terwijl je de gas- of oliekraan naar eigen believen open en dicht kan draaien. Erg onhandig dus, die inactieve windmolens, juist als de vraag naar licht en warmte zo groot is als nu.

Tijdens de koude wintermaanden wendt het land zich dus soms tot een elektriciteitscentrale in Karlshamn, waar nog gewoon op olie wordt gestookt, om de tijdelijke energieschaarste te overbruggen.

Als zelfs dat niet meer volstaat, moet de stroom van verder komen. Dan wordt de soms groene, maar vaak minder groene elektriciteitsvoorraad van landen als Noorwegen, Duitsland en Polen aangeboord.

Dat maakt de stroom die nu uit de Zweedse stopcontacten komt waarschijnlijk weinig duurzaam. En wel duur: vorige week liepen, tijdens piekuren, de elektriciteitsprijzen in (het relatief dichtbevolkte) Zuid-Zweden op tot zo’n 2,4 Zweedse kroon (circa 0,24 euro) per kilowattuur, terwijl de prijzen in het dunbevolkte noorden op een halve Zweedse kroon (0,05 euro) lagen.

Het bosbouwbedrijf Holmen moest tijdelijk grote delen van zijn papierfabrieken sluiten – de machines laten lopen werd met zulke stroomprijzen te kostbaar.

Voor de oppositiepartijen een geschikt moment om het debat over kernenergie nieuw leven in te blazen. De Zweedse kerncentrales zouden eigenlijk in 2010 al gesloten zijn, maar ruim een decennium later zijn zes reactoren nog actief. De regering kan het maar niet eens worden over de grotere van de twee kwaden: kunnen we de transitiejaren naar hernieuwbaar beter fossiel of nucleair overbruggen?

Voor de Christendemocraten en de rechts-liberale Moderaten is het antwoord evident. De Christendemocratische partijleider Ebba Busch plaatste op Facebook een foto van zichzelf met stofzuiger in de sneeuw. De boodschap: de regering bedrijft, met de recente sluiting van weer een aantal kernreactoren, een onnozele elektriciteitspolitiek. “De Sociaaldemocraten laten zich door de Groenen de voorwaarden voor de Zweedse energievoorziening dicteren. Hun naïeve klimaatvisies leiden er in de praktijk toe dat oliecentrales weer moeten worden opgestart.”

Dat het koud is in Zweden heeft de regering niet in de hand, eindigt het bijschrift. Maar wel dat we nu in de kou zitten.