Normaal gesproken komen vrouwen gemiddeld op hun 50ste levensjaar in de overgang. Maar één op de duizend vrouwen krijgt haar menopauze vóór haar dertigste verjaardag. Dit overkwam ook Melissa de Groot (25). Ze was 17 toen ze van de ene op de andere dag niet meer ongesteld werd. "Ik raakte depressief omdat ik er niet over kon én wilde praten."

Een vervroegde overgang staat ook bekend onder de naam premature ovariële insufficiëntie (POI). De laatste menstruatie (menopauze) is dan geweest en de eierstokken maken minder oestrogeen aan. Als gevolg hiervan is een vrouw minder of niet meer vruchtbaar. Bij Melissa begonnen de eerste klachten toen ze nog op de middelbare school zat.

In haar examenjaar kwam ze kilo's aan. Ze kreeg last van langdurige stress en werd van de ene op de andere dag niet meer ongesteld. Ze besloot naar de huisarts te gaan. Die vroeg haar: "Wil je zwanger worden, ooit?"

Dat was op dat moment niet het geval en haar klachten werden afgedaan als stress. "De huisarts zei dat ik een jaar later maar moest terugkomen als mijn ongesteldheid nog steeds zou uitblijven."

Een jaar later namen de klachten toe en de ongesteldheid kwam ook niet terug. "Ik ben toen naar een andere dokter gegaan en moest een bloedtest laten afnemen." Hieruit kwam naar voren dat er iets met haar hormoonwaarden aan de hand was. De resultaten werden besproken en al snel was de conclusie dat ze haar menopauze had gehad – en dus in de overgang was gekomen.

Janneke Wittekoek, cardioloog en directeur van HeartLife klinieken, legt uit wat de eventuele oorzaken van een vroege overgang zijn. "Soms is het erfelijk bepaald, maar ook chemotherapie of auto-immuunziekten kunnen een rol spelen. Leefstijl is ook belangrijk, want roken kan ook een oorzaak zijn."

Wittekoek stelt dat het uitzonderlijk is als je vóór je 20ste al in de overgang komt. "Voor je 40ste is het al vroegtijdig. De kans dat je vóór je 30ste al in de overgang komt, is één op de duizend."

Vrouwen ervaren in de overgang klachten als opvliegers, nachtzweten en depressieve stemmingen. Ook wordt de kans op hart- en vaatziekten groter. "Let daarom op je voeding en zorg dat je fit blijft. Houd je bloeddruk en cholesterolwaarden bij en ken de risicofactoren", adviseert Wittekoek.

Bij Melissa werd geen specifieke oorzaak gevonden. "Het kwam niet in mijn familie voor. Het was domme pech. Toen ik 19 was, was ik niet per se bezig met een kinderwens, maar hierdoor vond ik het wel heel zwaar dat mijn keuze bepaald werd. Ik heb niet per se een kinderwens, maar de keuze is wel van me afgenomen, zonder dat ik daar zelf inspraak in had."

Na haar middelbare school begon ze met de studie Engelse taal en cultuur, maar die werd snel afgekapt omdat ze veel last kreeg van angst- en paniekaanvallen. "Het was lastig om dingen te ondernemen. Ik kreeg ook bloedingen door medicatie en mijn mentale gezondheid ging erop achteruit. Tijdens de coronatijd sloot ik mezelf af, waardoor ik ook depressief werd omdat ik er niet over kon én wilde praten."

En juist dat praten kan helpen om de eigen gevoelens hierover beter te begrijpen, geeft Melissa nu toe. Ze kwam een project tegen van fotograaf Jacqueline van den Heuvel waarin de oproep werd gedaan voor vrouwen die in de overgang waren gekomen, om deel te nemen aan een fotoreportage.

Na haar deelname stichtte ze samen met lotgenoot Anne Lautenbag en fotograaf Van den Heuvel een platform op waar andere jonge vrouwen hun ervaringen over de overgang kunnen delen. "Steun van lotgenoten kan heel erg helpen. Dat miste ik in het begin, omdat ik alleen maar oudere vrouwen tegenkwam die in de overgang waren en die ervaring is toch niet hetzelfde."

Op hun platform LevenMetPOI willen ze meer bewustzijn creëren. "Ik hoor veel dat er een schaamte heerst als je op een jonge leeftijd in de overgang komt. Maar die schaamte is nergens voor nodig. Je hoeft je niet alleen te voelen in je diagnose. En als niemand erover praat, dan blijft het een heel klein groepje waarvan bekend is dat ze dit hebben."