Wetenschappers hebben in een grot op Gibraltar een abstract kunstwerk ontdekt dat waarschijnlijk door Neanderthalers is vervaardigd. Het zou het eerste overtuigende bewijs zijn dat Neanderthalers zich artistiek uitten.

Het is niet voor het eerst dat onderzoekers stokoude kunstwerken ontdekken. In 2012 stuitten wetenschappers al op rotstekeningen die meer dan 40.000 jaar oud waren. Met het oog op de hoge leeftijd van de tekeningen werd toen voorzichtig gesteld dat ze wellicht door Neanderthalers waren vervaardigd. Maar overtuigend bewijs dat Neanderthalers in staat waren tot het maken van kunst en dus tot abstract denken was er niet.
Tot nu. Op Gibraltar hebben onderzoekers overtuigend bewijs ontdekt dat suggereert dat Neanderthalers kunstwerken vervaardigden. Ze ontdekten in een grot een eenvoudige tekening die veel weg heeft van een hashtag. Het abstracte patroon bevond zich onder een laag sedimenten waarin eerder spullen van Neanderthalers zijn teruggevonden. Dat suggereert dat het kunstwerk ouder is dan die spullen – die ongeveer 39.000 jaar geleden gemaakt werden. Een chemische analyse van de mineralen die de tekening bedekken, onderschrijft dat: de tekening werd vervaardigd voor de laag sediment daarboven ontstond.

Opzettelijk
Maar zijn de strepen wel echt kunst? Of zijn het misschien sporen die tijdens andere activiteiten van de Neanderthalers zijn ontstaan? Ook dat zochten de onderzoekers uit. Ze maakten foto’s van de sporen die de gereedschappen waarmee de strepen werden gemaakt, achterlieten. Vervolgens vergeleken ze die sporen met sporen van de verschillende gereedschappen waarmee de Neanderthalers werkten. Ze konden zo vaststellen dat de tekening waarschijnlijk met opzet is vervaardigd door een scherp voorwerp herhaaldelijk over de rots te bewegen. De tekening is dus niet het toevallige overblijfsel van andere werkzaamheden waarbij Neanderthalers met scherpe voorwerpen werkten.

Het onderzoek draagt bij aan een andere kijk op de Neanderthaler. Lang werd de Neanderthaler gezien als een woeste, weinig verfijnde mensachtige. Maar het bewijs dat suggereert dat Neanderthalers helemaal niet zo woest waren en verrassend veel gemeen hebben met ons moderne mensen stapelt zich op. Zo weten we dat de Neanderthalers hun doden begroeven, zich qua intelligentie met de moderne mens konden meten, hun lichamen versierden en een verrassend veelzijdig dieet hadden. “Deze resultaten dragen bij aan het bewijs dat op andere plekken is aangetroffen en dat suggereert dat de intellectuele capaciteiten van de Neanderthaler in het verleden onderschat is,” zo schrijven de onderzoekers in hun paper.
Foto