Veel soorten wereldwijd hebben het moeilijk door de aanwezigheid van mensen, maar boomsoorten in Afrika lijden juist onder onze afwezigheid.

Dat schrijven onderzoekers in het blad eLife. Hun onderzoek richt zich op vier boomsoorten in het noordelijke deel van het Kongo-bekken.

De meeste bomen die in dit gebied tot deze soorten behoren, zijn al zo’n 165 jaar oud, zo blijkt uit het onderzoek. Jonge bomen die hun plek in kunnen nemen als de oude bomen doodgaan, zijn er nauwelijks. Dat betekent dat deze boomsoorten – als er niets veranderd – gedoemd zijn om te verdwijnen. “Een enorme zorg,” stelt onderzoeker Julie Morin-Rivat.

Maar waarom zijn er zo weinig jonge bomen? Om een antwoord te verkrijgen op die vraag, brachten Morin-Rivat en collega’s de geschiedenis van het bos in het Kongo-bekken in kaart. Ze onthulden dat er ooit in het bos vrij veel mensen woonden. Deze mensen hakten regelmatig bomen om, waardoor er open plekken ontstonden. Rond 1850 veranderde dat. Toen koloniseerden Europeanen het gebied en werden mensen – om administratieve en commerciële redenen – uit de bossen gehaald en dichter bij rivieren en wegen geplaatst. Bovendien stierven veel mensen die voorheen in het bos leefden door conflicten of ziektes die de kolonisator meebracht. “Minder mensen betekende dat het bos minder verstoord werd.”

Dat lijkt misschien goed nieuws voor de bomen, maar dat was het niet. Want zoals gezegd stammen de meeste bomen in het bos inmiddels uit de periode rond 1850 en hebben bomen die daarna het levenslicht zagen het moeilijk. Dat komt, zo schrijven de onderzoekers, doordat de jonge bomen licht nodig hebben om te groeien. En omdat ze overschaduwd worden door de oudere bomen – die door een gebrek aan mensen niet worden omgehakt – krijgen ze dat onvoldoende.

“Menselijke verstoring is nodig om bepaalde leefgebieden en bomen, waaronder exemplaren die licht nodig hebben, in het bos te behouden,” benadrukt Morin-Rivat. Ze pleit er daarom voor om deze bossen gecontroleerd te verstoren. “Bijvoorbeeld door volwassen bomen die rond jonge bomen die licht nodig hebben staan, selectief om te hakken of bedreigde soorten te planten.”