Amsterdamse jongeren slapen slecht. Daardoor lopen ze risico op depressiviteit, concentratieverlies, obesitas en adhd. De smartphone en de tablet zijn medeplichtig.

Een derde van de 16-jarigen en ruim een kwart van de 14-jarigen heeft slaapproblemen. Dat blijkt uit cijfers over het schooljaar 2015-2016 van de GGD Amsterdam. De gevolgen van slecht slapen zijn legio, zegt neuropsycholoog Ed de Bruin, die slaaponderzoek doet bij de Universiteit van Amsterdam en de GGD. ,,Dat loopt van prikkelbaarheid tot depressiviteit. Het kan leiden tot angstklachten of symptomen van adhd."

Gebrek aan concentratie, geheugen en motivatie zit de schoolprestaties in de weg. Ook werkt het overgewicht in de hand. De cijfers noemt hij dan ook zorgwekkend. Kinderen met chronisch slaaptekort worden - kort door de bocht - dik, dom en druk, zegt slaapdeskundige Hans Hamburger van het Amsterdam Slaap Centrum in het Boerhaave MC.

Hij ziet een toename van het aantal jongeren met slaapproblemen dat hulp zoekt bij slaapklinieken. Hamburger zou graag zien dat op de basisschool slaaphygiëne een vast onderdeel wordt van het lesprogramma.

Het is voor het eerst dat slaapgewoonten van Amsterdamse jongeren door de GGD worden gemeten, dus de cijfers kunnen niet tegen andere jaren worden afgezet, maar volgens Hamburger liggen de uitkomsten op één lijn met vergelijkbare onderzoeken buiten Amsterdam. Opvallend genoeg hebben meisjes veel meer slaapproblemen dan jongens, iets wat slaapdeskundigen nog niet goed kunnen verklaren.

Tieners hebben door hormonale veranderingen de neiging langer op te blijven, zegt De Bruin. ,,Dat strookt niet met de verplichtingen overdag. Ze moeten natuurlijk vroeg op school zijn. In het weekend slapen ze uit om de slaap in te halen, maar ze schoppen hun biologische klok in de war en creëren een soort jetlag. Er is dan een mismatch tussen je agenda overdag en je biologische klok."

Het probleem is van alle tijden, maar wat het versterkt, zegt Hamburger, is het gebruik van tablets en telefoons. Sociale media gaan nooit slapen, dus de verleiding is groot daar tot in de kleine uurtjes tijd op door te brengen. ,,De hersenactiviteit houdt mensen wakker, maar door het blauwe licht van de schermpjes stopt ook de aanmaak van melatonine, die je nodig hebt om te kunnen slapen. Hierdoor wordt de biologische klok nog verder opgeschoven. Dan krijg je dus kinderen die als de wekker voor de vierde keer afgaat, zich nog een keer omdraaien. Dat noemen we een social jetlag."