De maan had drie tot vier miljard jaar geleden een korte periode een atmosfeer. Dit beweren wetenschappers in het wetenschappelijke vakblad Earth and Planetary Science Letters.
Hoe is de maan eigenlijk ontstaan? Daarvoor moeten we 4,4 miljard jaar terug in de tijd. Onze aarde was pas 150 miljoen jaar oud, maar werd geraakt door een planeet ter grootte van Mars. Dit was een zeer gewelddadige ontmoeting, waarbij de kleinere planeet Theia volledig werd vernietigd. Het oppervlak van de jonge aarde veranderde door de inslag in één grote lavasoep. Een deel van het puin van Theia belandde op de aarde, maar een groot deel verzamelde zich in een stofwolk om de aarde. In de jaren daarna klonterde de deeltjes samen om de maan te vormen.
Toen de maan een atmosfeer had, was de afstand tussen de aarde en de maan drie keer kleiner dan nu en zag de maan er dus ook drie keer zo groot uit.
De maan was geen dorre plek. Er waren drie tot vier miljard jaar geleden nog veel vulkanen actief. Deze vulkanen stootten koolstofmonoxide, zwavel en water uit. Deze gassen verzamelden zich rondom de natuurlijke satelliet van de aarde. Dit gebeurde vooral 3,5 tot 3,8 miljard jaar geleden. Toen vulden Mare Serenitatis en Mare Imbrium zich met lava.
Wetenschappers hebben een computermodel gemaakt en beweren dat de atmosfeer een periode van zeventig miljoen jaar bestond. Daarna is de dampkring vervlogen. “Een deel van de gassen is echter terechtgekomen op de polen van de maan”, vertelt onderzoeker Debra Needham van het NASA Marshall Space Flight Center.
De atmosfeer was dichter dan de hedendaagse dampkring van Mars. Toch stelt de atmosfeer van Mars niet heel veel voor. Zo is de luchtdruk op de rode planeet minder dan één procent van de gemiddelde luchtdruk op aarde. Anders gezegd: de lucht op Mars is honderd keer dunner dan de lucht op onze planeet.
Er is nog meer maannieuws. Wetenschappers hebben ontdekt dat de samenstelling van de maanmantel anders is dan de aardmantel. De mantel van onze planeet bestaat voornamelijk uit het mineraal olivijn, terwijl de mantel van de maan voor een groot deel uit orthopyroxeen bestaat. Vreemd!
jaargang -23 - laatste artikel 21-11 16:00 - 75413 artikelen -
De maan had 3,5 miljard jaar geleden een dampkring
Gerelateerde artikelen» Een graf op de maan: het kan nu
» De maan wordt steeds kleiner
» Dagen waren vroeger ruim vijf uur korter
» Astronaut fotografeert mysterieuze rode lichten die telkens per ongeluk worden vastgelegd
» Je ademt plutonium
» Omroep Venlo was dankzij een natuurverschijnsel tijdelijk te beluisteren in Lapland
» Luchtvervuiling te zien op oude schilderijen
» Chinees ruimtestation crasht binnenkort op aarde
» De maan wordt steeds kleiner
» Dagen waren vroeger ruim vijf uur korter
» Astronaut fotografeert mysterieuze rode lichten die telkens per ongeluk worden vastgelegd
» Je ademt plutonium
» Omroep Venlo was dankzij een natuurverschijnsel tijdelijk te beluisteren in Lapland
» Luchtvervuiling te zien op oude schilderijen
» Chinees ruimtestation crasht binnenkort op aarde
Reacties
14-10-2017 15:42:24
Quote:
Toen de maan een atmosfeer had, was de afstand tussen de aarde en de maan drie keer kleiner dan nu en zag de maan er dus ook drie keer zo groot uit.
Goh. En ik maar denken dat 3^2 negen is. (kwadratenwet)Toen de maan een atmosfeer had, was de afstand tussen de aarde en de maan drie keer kleiner dan nu en zag de maan er dus ook drie keer zo groot uit.
14-10-2017 15:47:12
Dat klinkt alsof de maan -voor een groot deel- Theia is.. en waar kwam die vandaan? was die deel van ons zonnestelsel?
@Emmo: en hoe groot was de zon toen?
@Emmo: en hoe groot was de zon toen?
14-10-2017 15:57:59
@allone: Net zo groot als nu, min of meer.
Waar ik op doel is dat het zichtbare oppervlak kwadrateert als de afstand veranderd. Dus afstand de helft: vier keer het oppervlak, afstand een derde: negen keer het oppervlak. De diameter verdubbeld en verdrievoudigd.
En Theia, ik neem aan dat je doelt op de planeet waarmee de aarde in botsing is gekomen tijdens het ontstaan, één van de resultaten is de vorming van de maan. Er zal dus inderdaad materiaal van die planeet op de maan terecht gekomen zijn.
Waar ik op doel is dat het zichtbare oppervlak kwadrateert als de afstand veranderd. Dus afstand de helft: vier keer het oppervlak, afstand een derde: negen keer het oppervlak. De diameter verdubbeld en verdrievoudigd.
En Theia, ik neem aan dat je doelt op de planeet waarmee de aarde in botsing is gekomen tijdens het ontstaan, één van de resultaten is de vorming van de maan. Er zal dus inderdaad materiaal van die planeet op de maan terecht gekomen zijn.
14-10-2017 16:02:26
@Emmo: ah, ik neem het graag van je aan, al heb ik geen kaas gegeten van kwadraterende oppervlaktes 
Die Theia was wel een zenuwachtig planeetje zo te zien...
Vraag me dan af of de manen van andere planeten ook door botsingen zijn ontstaan?
Laatste edit 14-10-2017 16:08
Die Theia was wel een zenuwachtig planeetje zo te zien...
Vraag me dan af of de manen van andere planeten ook door botsingen zijn ontstaan?
Laatste edit 14-10-2017 16:08
14-10-2017 16:10:33
@allone: Het idee is simpel, en je kunt het op papier natekenen. Een oppervlak van een vierkant neemt met het kwadraat toe als je de zijde verdubbelt. Met een circel als de diameter verdubbeld.
Je gaat van een ééndimensionaal gegeven naar een tweedimensionaal. Daar komen die kwadraten uit.
Een hemellichaam heeft een diameter, zon en maan (toevallig gelijk) hebben 0,5°. Als je de afstand halveert wordt die hoek 1°. Het oppervlak zal daarmee verviervoudigen (pi) x d²
Je gaat van een ééndimensionaal gegeven naar een tweedimensionaal. Daar komen die kwadraten uit.
Een hemellichaam heeft een diameter, zon en maan (toevallig gelijk) hebben 0,5°. Als je de afstand halveert wordt die hoek 1°. Het oppervlak zal daarmee verviervoudigen (pi) x d²
14-10-2017 16:24:11
@Emmo: ok..
... mij is verteld dat de reden dat zon en maan vanaf de aarde even groot lijken is omdat de afstand van de zon tot de aarde 108 keer de diameter van de zon is. En de gemiddelde afstand van de aarde tot de maan is 108 keer de diameter van de maan..
... mij is verteld dat de reden dat zon en maan vanaf de aarde even groot lijken is omdat de afstand van de zon tot de aarde 108 keer de diameter van de zon is. En de gemiddelde afstand van de aarde tot de maan is 108 keer de diameter van de maan..
14-10-2017 17:50:09
@allone: Dat is precies wat ik zeg. De diameter verhoudt zich 1 : 1 met de afstand, het oppervlak kwadratisch.
14-10-2017 23:00:04
@Emmo: Nou ik geloof het ook meteen; ik ben niet goed thuis in wis en natuurkunde. 
By the way: Is het waar dat "The dark side of the moon" idd altijd donker is?
Draait de maan dan niet om zijn eigen as zoals de aarde?Laatste edit 14-10-2017 23:03
By the way: Is het waar dat "The dark side of the moon" idd altijd donker is?
Draait de maan dan niet om zijn eigen as zoals de aarde?Laatste edit 14-10-2017 23:03
15-10-2017 00:09:33
@cousinDupree: Één voor één:
The dark side of the moon is de van de aarde afgekeerde zijde. Uit de aard der zaak, de maan draait in 28 dagen rond de aarde, vangt de achterzijde evenveel zonlicht als de andere kant. De uitdrukking "Dark side" moet opgevat worden als de "niet zichtbare zijde".
De maan draait om haar eigen as met dezelfde frequentie als zij rond de aarde draait: 28 dagen. Daarom is de "voorkant" altijd naar de aarde gericht.
Dit komt door de getijdenwerking. De watergetijden die wij kennen, eb en vloed, zijn het gevolg van de aantrekkingskracht van de maan op de aarde, en, in mindere mate, die van de zon op de aarde. Diezelfde krachten werken op de hele planeet. Als die krachten sterk genoeg zijn kan de complete planeet "gekneed" worden en door de optredende wrijving opwarmen (zie Io)
Die wrijvingskrachten gaan ten koste van het draaimoment, waardoor de draaiing vertraagd. In de loop van miljoenen jaren komt er een evenwichtssituatie waarbij de planeet (maan) een vaste positie inneemt.
Diezelfde krachten werken ook op de aarde. De aardrotatie vertraagd dan ook. Alleen zo weinig dat het nog wel eventjes zal duren voordat die draaiing gestopt is.
The dark side of the moon is de van de aarde afgekeerde zijde. Uit de aard der zaak, de maan draait in 28 dagen rond de aarde, vangt de achterzijde evenveel zonlicht als de andere kant. De uitdrukking "Dark side" moet opgevat worden als de "niet zichtbare zijde".
De maan draait om haar eigen as met dezelfde frequentie als zij rond de aarde draait: 28 dagen. Daarom is de "voorkant" altijd naar de aarde gericht.
Dit komt door de getijdenwerking. De watergetijden die wij kennen, eb en vloed, zijn het gevolg van de aantrekkingskracht van de maan op de aarde, en, in mindere mate, die van de zon op de aarde. Diezelfde krachten werken op de hele planeet. Als die krachten sterk genoeg zijn kan de complete planeet "gekneed" worden en door de optredende wrijving opwarmen (zie Io)
Die wrijvingskrachten gaan ten koste van het draaimoment, waardoor de draaiing vertraagd. In de loop van miljoenen jaren komt er een evenwichtssituatie waarbij de planeet (maan) een vaste positie inneemt.
Diezelfde krachten werken ook op de aarde. De aardrotatie vertraagd dan ook. Alleen zo weinig dat het nog wel eventjes zal duren voordat die draaiing gestopt is.
15-10-2017 20:34:06
leuk om te weten, maar wat kunnen we ermee, enne waar zal het mogelijk zijn, maar is het ook raar 
16-10-2017 20:55:57
@Emmo: Ik begin het een beetje te snappen; blijft een moeilijke materie.
Ik probeer me steeds een beeld te vormen maar misschien moet ik maar eens naar een planetarium. Bedankt voor het antwoord.
Ik probeer me steeds een beeld te vormen maar misschien moet ik maar eens naar een planetarium. Bedankt voor het antwoord.
16-10-2017 22:54:53
@cousinDupree: Voor mij is dit gesneden koek. Dit soort dingen heb ik vroeger op de zeevaartschool geleerd, en, dankzij de leerlingen, moeten bijhouden.
De meesten, ik ook, deden er ongeveer een half jaar over om de hemelse mechanica onder de knie te krijgen.
Het is dus geen schande als je het niet direct begrijpt.
Het gemakkelijkst is op tafel een sinaasappel (zon), een abrikoos (aarde) en een hazelnoot (maan) neer te leggen. Die om elkaar heen laten draaien, gewoon met de hand, stapje voor stapje. Met uitgeknipte cirkels van verschillende afmetingen lukt het ook.
De meesten, ik ook, deden er ongeveer een half jaar over om de hemelse mechanica onder de knie te krijgen.
Het is dus geen schande als je het niet direct begrijpt.
Het gemakkelijkst is op tafel een sinaasappel (zon), een abrikoos (aarde) en een hazelnoot (maan) neer te leggen. Die om elkaar heen laten draaien, gewoon met de hand, stapje voor stapje. Met uitgeknipte cirkels van verschillende afmetingen lukt het ook.
16-10-2017 23:02:25
@Emmo, slimme tip.
Zo wordt het aanschouwelijk en zou zelfs ik het begrijpen
Met al die moeilijke begrippen haak ik en ook anderen denk al snel af.
Zo wordt het aanschouwelijk en zou zelfs ik het begrijpen
Met al die moeilijke begrippen haak ik en ook anderen denk al snel af.
16-10-2017 23:05:33
@stora: Tsja, voor mij zijn die begrippen zo vanzelfsprekend dat ik vaak niet eens besef dat ze voor anderen lastig te begrijpen zijn.
Maar ruimtelijk inzicht in drie dimensies plus tijd is inderdaad niet eenvoudig.
dat ik vaak niet eens besef dat ze voor anderen lastig te begrijpen zijn.Maar ruimtelijk inzicht in drie dimensies plus tijd is inderdaad niet eenvoudig.
16-10-2017 23:14:43
@Emmo, ik weet dat alles om elkaar heen draait , alles heeft met elkaar te maken.
De basiskennis dus.
Maar hoe het echt werkt en hoe je dat berekent, geen idee.
En dan strooi je met begrippen en formules en dan denk ik, ik vind het goed
Maar met dat fruit, dan snapt een leek nog niets van 3 dimensionaal, maar je hebt wel een beter idee wat bedoeld wordt.
De basiskennis dus.
Maar hoe het echt werkt en hoe je dat berekent, geen idee.
En dan strooi je met begrippen en formules en dan denk ik, ik vind het goed
Maar met dat fruit, dan snapt een leek nog niets van 3 dimensionaal, maar je hebt wel een beter idee wat bedoeld wordt.
16-10-2017 23:18:35
@Emmo: Nu je het toch ook over getijden hebt; waarom is het verschil bij Engeland en Frankrijk zo groot t.o.v Nederland?
16-10-2017 23:18:57
@stora: Gelukkig draait de hele boel voornamelijk in één vlak, het Ecliptica-vlak. Daardoor is het grootste gedeelte twee dimensionaal na te bootsen.
16-10-2017 23:31:39
@cousinDupree: Da's een lastige.
Het getij is een golf. Een golf kan zichzelf versterken als de frequentie van die golf overeenkomt met die van de ruimte waarin hij optreed. Als je voorzichtig een kopje water heen en weer beweegt, zul je zien dat bij een bepaalde snelheid van heen en weer bewegen het water over de rand gaat. Dan is de frequentie van de watergolf in het kopje gelijk aan die, die bij (de diameter van) het kopje hoort. Er treedt Interferentie op.
Hetzelfde gebeurt als een zangeres een glas kapot gilt, of in een muziekinstrument, om het even welke. De natuurlijke frequentie van het instrument komt overeen met de toon die voortgebracht wordt. Het resultaat is een (enorme) versterking.
Ditzelfde gebeurt in de oceaan. De getijgolf heeft een frequentie (2 x daags) die overeenkomt met de natuurlijke frequentie van het Atlantische bekken. Het water klotst heen en weer en omdat de golf zichzelf versterkt wordt zij veel hoger dan zij normaal gesproken zou moeten zijn (Bron Browns Tidal Atlas).
Voor de Nederlandse kust Treedt dat effect ook op, maar wordt verstoort door Groot Brittannië. Aan de andere kant van de oceaan heb je hetzelfde. In de Bay of Fundy vindt je de hoogste getijden op aarde: 12 meter.
Laatste edit 16-10-2017 23:32
Het getij is een golf. Een golf kan zichzelf versterken als de frequentie van die golf overeenkomt met die van de ruimte waarin hij optreed. Als je voorzichtig een kopje water heen en weer beweegt, zul je zien dat bij een bepaalde snelheid van heen en weer bewegen het water over de rand gaat. Dan is de frequentie van de watergolf in het kopje gelijk aan die, die bij (de diameter van) het kopje hoort. Er treedt Interferentie op.
Hetzelfde gebeurt als een zangeres een glas kapot gilt, of in een muziekinstrument, om het even welke. De natuurlijke frequentie van het instrument komt overeen met de toon die voortgebracht wordt. Het resultaat is een (enorme) versterking.
Ditzelfde gebeurt in de oceaan. De getijgolf heeft een frequentie (2 x daags) die overeenkomt met de natuurlijke frequentie van het Atlantische bekken. Het water klotst heen en weer en omdat de golf zichzelf versterkt wordt zij veel hoger dan zij normaal gesproken zou moeten zijn (Bron Browns Tidal Atlas).
Voor de Nederlandse kust Treedt dat effect ook op, maar wordt verstoort door Groot Brittannië. Aan de andere kant van de oceaan heb je hetzelfde. In de Bay of Fundy vindt je de hoogste getijden op aarde: 12 meter.
Laatste edit 16-10-2017 23:32
16-10-2017 23:53:42
@Emmo: Machtig interessant maar ook moeilijk te bevatten dat elk object een natuurlijke frequentie heeft? Als ik het goed begrijp.
Dus als Groot Brittannië niet bestond hadden wij dus datzelfde getijdenverschil en was Nederland grotendeels onder water.
Grappig, de Bay of Fundy; ben zelf in Nova Scotia (Halifax) dienstplichtig met de marine geweest (en dag of 2,3) . Het getijdenverschil was daar aanzienlijk maar ik denk dat het daar geen 12 meter was.
Overigens destijds grappig: ze hadden de radar dome van de Tromp met een lint versierd; het was tenslotte Pasen toen.
Nogmaals dank voor de uitleg.
Dus als Groot Brittannië niet bestond hadden wij dus datzelfde getijdenverschil en was Nederland grotendeels onder water.
Grappig, de Bay of Fundy; ben zelf in Nova Scotia (Halifax) dienstplichtig met de marine geweest (en dag of 2,3) . Het getijdenverschil was daar aanzienlijk maar ik denk dat het daar geen 12 meter was.
Overigens destijds grappig: ze hadden de radar dome van de Tromp met een lint versierd; het was tenslotte Pasen toen.
Nogmaals dank voor de uitleg.
17-10-2017 00:05:28
@cousinDupree: Halifax ligt aan de andere kant. Die twaalf meter vind je bij Saint Johns, in de baai zelf.
Ik ben er geweest, en de ene keer lig je met de brug van het schip (vier dekken hoog) naast de kade, en zes uur later ligt het dek gelijk aan de kade.
En die eigen frequentie van een voorwerp? Tik ertegenaan en de toon die je hoort is de eigen frequentie. In het algemeen: hoe groter het voorwerp, hoe lager de toon.
Laatste edit 17-10-2017 00:10
Ik ben er geweest, en de ene keer lig je met de brug van het schip (vier dekken hoog) naast de kade, en zes uur later ligt het dek gelijk aan de kade.
En die eigen frequentie van een voorwerp? Tik ertegenaan en de toon die je hoort is de eigen frequentie. In het algemeen: hoe groter het voorwerp, hoe lager de toon.
Laatste edit 17-10-2017 00:10
17-10-2017 00:26:47
@Emmo: Ja ik had het gezien dat het aan de andere kant ligt daarom zei ik al dat het in Halifax w.s geen 12 meter was.
Maar indrukwekkend wat je zegt over brug gelijk aan kade en 6 uur later dek gelijk aan kade.
Vond in Nantes het getijdenverschil ook best aanzienlijk. Toen we waren wezen nachtpassagieren en uren later terugkwamen lag het schip een flink eind lager.
Al was dat misschien "maar" 3 meter net als in Portsmouth of Weymouth.
Weet het eigenlijk niet meer precies maar Nantes maakte wel indruk. Ik was natuurlijk niks gewend als niet echte zeeman; jij lacht uiteraard om dat kleine verschil.
Twaalf meter is wel heel wat indrukwekkender.
Maar indrukwekkend wat je zegt over brug gelijk aan kade en 6 uur later dek gelijk aan kade.
Vond in Nantes het getijdenverschil ook best aanzienlijk. Toen we waren wezen nachtpassagieren en uren later terugkwamen lag het schip een flink eind lager.
Al was dat misschien "maar" 3 meter net als in Portsmouth of Weymouth.
Weet het eigenlijk niet meer precies maar Nantes maakte wel indruk. Ik was natuurlijk niks gewend als niet echte zeeman; jij lacht uiteraard om dat kleine verschil.
Twaalf meter is wel heel wat indrukwekkender.
Om hier te kunnen reageren moet je lid zijn.
Meld je nu aan.Login via:
WMRphp ver. 7.1 secs - Smalle versie - terug naar boven