Voor je gewicht zou het weinig moeten uitmaken of je iets overdag of 's nachts eet. Calorieën zijn calorieën – toch? Maar vette of zoete dingen die je 's avonds laat of 's nachts eet, tikken extra aan. Dat zegt Joëlle Oosterman, die vandaag promoveert op haar onderzoek naar het ritme van hoe we eten.

Als je eet terwijl je lichaam eigenlijk wil rusten (dus bijvoorbeeld tijdens nachtwerk), loop je meer kans op overgewicht en diabetes-type 2. Dat heeft te maken met onze biologische klok, die de meeste ritmes in ons lichaam regelt. Door (dag)licht wordt die klok op zijn beurt weer gelijkgezet met het 24 uursritme van de aarde.

Natuurlijk, zegt Oosterman: uiteindelijk draait alles om de balans tussen wat je eet (en drinkt) en wat je verbrandt. "Maar het blijkt er dus toe te doen wát je eet op welk moment van de dag."
Lever vervet sneller

Ze deed onderzoek met ratten en zag dat die zwaarder werden van suiker die ze in hun inactieve periode aten, dan van het eten van precies dezelfde hoeveelheid als ze actief waren. En als ze veel suiker en vet aten in hun rustperiode, had dat vooral effect op hun lever: die begon te vervetten, zegt Oosterman. "En dat effect was veel groter dan bij hetzelfde dieet in de actieve periode, of zelfs bij een gewoon eetpatroon tijdens de rustperiode."

Een praktisch dieetadvies heeft ze aan haar onderzoek niet overgehouden, maar het ligt voor de hand dat nachtwerkers moeten proberen zo 'gewoon' mogelijk te eten, en niet moeten bezwijken voor chips of koekjes. "Ik ben arts en ik werk geregeld 's nachts", zegt Oosterman, "dus ik weet uit de praktijk hoe verleidelijk dat is. En alle winkels zijn natuurlijk dicht: waar haal je midden in de nacht zo snel een gezonde salade vandaan?"
Niet eten van vroeg tot laat

Voor alle anderen, die gewoon elke nacht kunnen gaan slapen, geldt dat ze snoepen en snacken 's avonds laat vermoedelijk beter achterwege kunnen laten. "Ik heb dat niet onderzocht", zegt Oosterman, "maar uit vooral Amerikaans onderzoek weten we dat het verlengen van de periode waarin je niets eet, enorm kan helpen om je gewicht op peil te houden."

Veel mensen beginnen rond acht uur 's ochtends met een ontbijt en eten 's avonds, na de maaltijd, nog geregeld koek en snacks. "Als je dat bij elkaar optelt, zijn we in een etmaal misschien wel verspreid over vijftien, zestien uur aan het eten. Maar als je de zogeheten vastenperiode, dus de tijd waarin je niet eet, kunt uitbreiden tot twaalf uur, dan val je vanzelf af. Uit ander onderzoek blijkt weer dat afvallen makkelijker gaat wanneer de grootste maaltijd vroeger op de dag wordt gegeten."