Het zuurstofgehalte in de oceaan blijkt steeds verder af te nemen. Dat concluderen onderzoekers in een nieuw paper gepubliceerd in het blad Science. Zo zijn zuurstofarme gebieden de afgelopen vijftig jaar verviervoudigd en in kustwateren zijn de zuurstofarme regio’s zelfs meer dan tien keer zo groot geworden. Als de aarde verder opwarmt, verwachten wetenschappers dat er nog veel meer gebieden met lage zuurstofconcentraties bij zullen komen.

Volgens de onderzoekers zijn vervuiling en klimaatverandering de grootste boosdoeners. “Zuurstof is een fundamenteel onderdeel voor het leven in de oceaan,” zegt hoofdauteur Denise Breitburg. “De afname van het zuurstofgehalte is een ernstig effect van het menselijk handelen op onze planeet.” Door de opwarming van het oppervlaktewater kan zuurstof moeilijk door het water heen dringen. Bovendien kan de oceaan, als deze als geheel warmer wordt, sowieso minder zuurstof vasthouden. De onderzoekers voorspellen dat als er niets verandert, de ‘dode zones’ in de oceaan worden vergroot.

Voorbeelden van dode zones zijn Chesapeake Bay en de Golf van Mexico. Hier is het zuurstofgehalte in het water zo laag, dat veel dieren daar stikken. Omdat vissen daarom deze zones vermijden, krimpen hun leefgebieden en worden ze kwetsbaarder voor roofdieren. Maar het probleem gaat nog veel verder dan deze ‘dode zones’, zeggen de onderzoekers. Zo stoppen vissen met groeien als er te weinig zuurstof in het water zit. Daarnaast belemmert het de voortplanting en kunnen er ziektes ontstaan. Hoewel sommige dieren wel kunnen gedijen in de dode zones, zal het toch een groot effect hebben op de algehele biodiversiteit.
Het zuurstoftekort in de oceaan heeft ook een weerslag op de mens, schrijven de onderzoekers. Vooral de mensen in ontwikkelingslanden zullen de negatieve gevolgen gaan ondervinden. Kleinere, ambachtelijke visserijen kunnen bijvoorbeeld te maken gaan krijgen met minder opbrengst als gevolg van meer dode zones. Vaak hebben zij echter niet de mogelijkheid om hun bedrijf te verhuizen. Daarnaast zullen koraalriffen, een belangrijke toeristische attractie in veel landen, door onvoldoende zuurstof verdwijnen.

Om het zuurstofgehalte in de oceaan onder controle te krijgen, stellen de wetenschappers drie oplossingen voor. Allereerst moeten de twee directe oorzaken – vervuiling en klimaatverandering – aangepakt worden. Daarnaast moet het zeeleven beschermd worden, door speciale no-catch zones en beschermingsgebieden in het leven te roepen. Ten slotte stellen ze voor om de oceaan verder te monitoren. Door nieuwe modellen op te stellen kunnen wetenschappers in kaart brengen welke gebieden het grootste risico lopen op zuurstoftekort. Vervolgens kunnen ze gericht een effectieve oplossing bepalen.