In de afgelopen eeuwen is de gemiddelde levensverwachting in Westerse landen gestaag toegenomen. Maar deze trend wordt momenteel voor het eerst doorbroken: mensen die vandaag worden geboren leven gemiddeld korter dan hun ouders. Ongezonde voeding speelt hier waarschijnlijk een beslissende rol in. Fastfood heeft namelijk een grote impact op ons lichaam. Op zich is dat niets nieuws. Maar uit een nieuw onderzoek van de Universiteit van Bonn blijkt nu dat ons immuunsysteem wel heel driftig reageert op een ongezond voedingspatroon.

De wetenschappers plaatsen muizen voor een maand op een zogenaamd westers dieet: rijk aan vet en suiker en weinig vezels. De knaagdieren ontwikkelden in deze periode een heftige ontstekingsreactie door het hele lichaam. Dit lijkt sterk op de afweerreactie van het lichaam na een infectie met gevaarlijke bacteriën. “Het ongezonde voedingspatroon leidde tot een onverwachte toename van een aantal verschillende immuuncellen in het bloed,” stipt onderzoeker Annette Christ aan. Toen de onderzoekers de muizen weer terugzette op hun gebruikelijke graandieet, verdween de acute ontsteking als sneeuw voor de zon.

Uit eerder onderzoek is al gebleken dat het westerse voedingspatroon een groot aantal genen in de stamcellen ‘activeren’. Fastfood zorgt er dus voor dat het lichaam snel een groot leger van verdedigingscellen aanmaakt. Deze activatie van de stamcellen blijft lang werkzaam. Zelfs vier weken nadat de muizen van het fastfooddieet af waren, bleken veel genen nog steeds actief te zijn. “Na een infectie blijft het afweersysteem van het lichaam in een soort alarmtoestand, zodat ze sneller kunnen reageren op een nieuwe aanval,” legt onderzoeker Eicke Latz uit. Bij de muizen was dit proces echter niet door een bacterie in gang gezet, maar door een ongezond dieet. Op den duur blijkt dat het immuunsysteem ook steeds agressiever wordt. Zo zal het steeds sterker reageren op kleine stimuli. Dit kan uiteindelijk leiden tot een snellere ontwikkeling van vaatziekten of diabetes type 2.

De wetenschappers waren ook in staat om een ‘fastfoodsensor’ in de immuuncellen te identificeren. Dit deden ze door bloedcellen van 120 muizen nader te onderzoeken. In een aantal gevallen werd er een zogenoemd ‘inflammasome’ gevonden. Deze herkent schadelijke stoffen en geeft vervolgens een afweersignaal af, wat de immuunreactie in gang zet.

Deze bevindingen hebben een belangrijke maatschappelijke relevantie. “De basis voor een gezond voedingspatroon moet een veel prominentere plaats krijgen in het onderwijs dan nu het geval is,” vindt Latz. “Alleen op deze manier kunnen we kinderen in een vroeg stadium behoeden voor verleidingen van de voedingsindustrie.” Volgens de onderzoekers is het belangrijk dat we kinderen al vroeg voorbereiden om bewuste voedingskeuzes te maken.