Al eeuwen is er het verhaal dat in 856 een vrouw er in zou zijn geslaagd tot paus te worden gekozen, door te doen alsof ze een man was. Ze noemde zich paus Johannus, maar was eigenlijk paus Johanna. Na twee jaar kwam haar bedrog aan het licht omdat ze een kind baarde. Het verhaal is altijd verteld en er is zelfs een Hollywood film gemaakt over Pope Joan.

In de archieven van de katholieke kerk valt van paus Johanna geen spoor te bekennen. Dat kan zijn omdat ze nooit heeft bestaan, maar het kan evengoed zo zijn dat alle sporen van haar bestaan zijn uitgewist. In dingen geheim houden is de kerk altijd goed geweest.

"Er zijn aanwijzingen dat het pontificaat van een vrouw later verwijderd is uit de lijst van pauzen," aldus onderzoeker Michael Habicht. Hij meent sterke aanwijzingen te hebben gevonden dat ze heeft bestaan. Namelijk munten van een paus met de naam Johannes, uit de twee jaar dat paus Johanna regeerde.

Het idee dat pausin Johanna écht heeft bestaan, wordt verder onderschreven door verschillende andere historische bronnen. Zo hebben onderzoekers een brief gevonden die stamt uit 856 en gericht is aan een paus Johannes. En er is een bron gevonden die meldt dat een Angelsaksische koning in de negende eeuw een bezoek bracht aan paus Johannes, schrijft Scientas.

In de periode na paus Johanna zat de schrik er zo in dat een nieuw gekozen paus werd onderworpen aan een test: enige kardinalen voelden onder zijn pij of hij mannelijke geslachtsdelen had.