Twee reuzen voeren een dans op aan de nachtelijke oktoberhemel – en je kunt het kosmische optreden met het blote oog volgen.

In oktober kan de oplettende waarnemer de duivelse ster Algol zien flitsen in de nacht.

Zijn duivelse trucje is dat zijn lichtsterkte om de 69 uur tot 30 procent daalt, waarna hij 10 uur later weer terugkeert op het normale niveau – een zeer korte variatie voor een ster.

De naam Algol betekent ‘demon’ (ghoul) in het klassiek Arabisch, en de ster heeft astronomen eeuwenlang hoofdbrekens bezorgd.

De verklaring voor het verschijnsel liet tot 1782 op zich wachten. In dat jaar kraakte de doofstomme autodidact John Goodricke de code.

In werkelijkheid is Algol niet één ster, maar bestaat hij uit twee sterren.

Sterrentruc levert nieuwe kennis op
Die draaien om elkaar heen in zo’n krappe baan dat zelfs een telescoop ze niet uit elkaar kan houden.

Omdat de gezichtslijn vanaf de aarde haaks op het baanvlak van de sterren staat, kunnen ze voor en achter elkaar staan voor een aardse waarnemer.

De totale lichtsterkte daalt sterk als de zwakke ster voor de felle langs trekt, want de twee sterren verschillen nogal qua lichtsterkte.

Als de felle ster uit de schaduw van de zwakke komt, neemt de totale lichtsterkte weer stevig toe.

Waarnemingen van de variatie in lichtsterkte van sterren als Algol leveren wetenschappelijke kennis op die enkelvoudige sterren niet prijsgeven.

De tijd dat het duurt voor de ene ster voor de andere langs is getrokken, verraadt de diameter van de sterren, terwijl de duur van de baan astronomen een idee geeft van de massa.

Bekijk de sterrendans in oktober
Algol valt onder het sterrenbeeld Perseus. Dat staat recht onder Cassiopeia en is in oktober aan de oostelijke hemel te zien.

De schommeling in lichtsterkte is zo groot dat het fenomeen met het blote oog makkelijk te zien is.

Je hoeft alleen maar Algol te vergelijken met naburige sterren.

Als de lichtsterkte normaal is, is hij bijna net zo fel als Alpha Persei schuin boven Algol, terwijl hij op het zwakste moment iets minder fel oplicht dan Epsilon Persei, die links van Algol staat.

Zo ga je te werk
Algol is de op een na helderste ster van het sterrenbeeld Perseus. Medio oktober rond middernacht vind je Perseus midden aan de hemel in oostelijke richting.
De zwakste ster van Algol trekt om de 69 uur voor de felle langs. Dat gebeurt onder meer op 3 oktober om 23.47 uur.
Je kunt Algol makkelijk met het blote oog waarnemen. De daling in lichtsterkte is goed te zien als je de ster vergelijkt met andere sterren van Perseus. De afname van maximale naar minimale lichtsterkte duurt circa vijf uur.