‘Persoonlijk ongemak mag niet ten koste gaan van de veiligheid op zee.’ Dat schrijft het Tuchtcollege voor de Scheepvaart in een uitspraak over een bijna-aanvaring. Daarin speelt de toiletgang van een tweede stuurman een centrale rol.

De zaak betreft een ‘near miss’ op 6 oktober 2020 tussen het Nederlandse general cargo ship Eeborg (145 meter) en de onder de vlag van Malta varende bulk carrier Flag Mette (229 meter). Het incident vond plaats in Deense wateren tijdens een dienst van de tweede stuurman als officer of watch. Toen de tweede stuurman nodig naar het toilet moest, verliet hij zijn positie en liet de uitkijk alleen op de brug achter. Het schip voer verder op de autopilot. Probleem: de uitkijk had geen instructies gekregen, verstond geen Engels en kon dus het radioverkeer niet volgen.

De tweede stuurman bleef zeker tien minuten weg. Hij zegt dat hij last had van diarree. Toen hij op de brug terugkeerde bleek hij een VTS-oproep over de tegemoetkomende Flag Mette te hebben gemist. Door snel handmatig naar stuurboord te sturen kon hij een aanvaring voorkomen.

De Tuchtraad vindt het onbegrijpelijk dat de stuurman voor zijn vertrek naar het kleinste kamertje de Flag Mette niet heeft gezien. Uit onderzoek van de vaargegevens door de Deense autoriteiten bleek verder dat het schip tijdens zijn afwezigheid een waypoint heeft gemist.

Het Tuchtcollege neemt het gedrag van de stuurman hoog op. ‘Sowieso was het een druk en bochtig vaarwater. Het was daarom onverantwoord om op dat moment naar het toilet te gaan. Evenzeer onbegrijpelijk is het dat betrokkene geen vervanger heeft geregeld, toen bleek dat hij voor langere tijd geen wacht kon houden. Het kan natuurlijk gebeuren dat de officier van de wacht dringend naar het toilet moet, maar persoonlijk ongemak mag niet ten koste gaan van de veiligheid op zee.’

Het Tuchtcollege legde de tweede stuurman een maatregel op van 8 weken ontzegging van de vaarbevoegdheid, waarvan 4 weken voorwaardelijk. Als aanbevelingen geeft het college mee: 1. Indien een officier van de wacht echt nodig naar het toilet moet dient hij zich er tevoren van te vergewissen dat het veilig is om dat te doen en dat gedurende zijn afwezigheid adequate uitkijk wordt gehouden. En 2. Indien een officier van de wacht zich door ziekte niet in staat acht zijn functie (tijdelijk) uit te oefenen, dient hij onmiddellijk voor vervanging te zorgen.