Als alles meezit, kunnen alle Waddeneilanden in 2030 van stroom worden voorzien die grotendeels is opgewekt met behulp van water. Het gaat om energiewinning uit golfslag, getijden en het mengen van zout en zoet water.

Niet alleen de eilanden, maar ook het overige Waddengebied kan met deze methoden deels van stroom worden voorzien, al is dat aandeel wel een stuk kleiner. Het gaat dan om de stroomvoorziening voor huishoudens in de provincies Friesland en Groningen en in de kop van Noord-Holland.

Dat concludeert onderzoeksinstituut TNO. In opdracht van onder andere het Waddenfonds onderzocht TNO zes verschillende commerciële initiatieven waarmee energie uit water (EuW) wordt gewonnen. Dat zijn er drie voor golfenergie, twee voor getijdenenergie en een voor de zoet-zoutwatermethode.

In het meest ideale geval kunnen deze methoden in 2030 het volledige elektriciteitsverbruik van de Waddeneilanden voor hun rekening nemen; plus 8 procent van het verbruik in het overige Waddengebied. Op de eilanden wonen dan naar verwachting ruim 25.000 mensen. In het overige Waddengebied zijn dat er ruim 1,9 miljoen. Voor 150.000 van hen kan genoeg energie uit water worden gewonnen.

Voorwaarden voor energie uit water
Dan moet er wel aan allerlei voorwaarden worden voldaan. Zo moet er voldoende netcapaciteit zijn om de opgewekte elektriciteit kwijt te kunnen. De benodigde vergunningen moeten nog worden verleend. Dat proces kan een half jaar duren, maar er gaat wel vaak veel tijd in het vooronderzoek zitten, stelt TNO. Past de installatie binnen het bestemmingsplan? Met welke andere zeegebruikers moet rekening worden gehouden? En wat zijn de effecten ervan op het zeeleven?

Verder is niet onbelangrijk dat een deel van de technieken nog moeten worden opgeschaald. Sommige van de energieopwekkers moeten nog op volle zee, op volle schaal worden getest.

Ook heeft TNO in deze studie nog geen rekening gehouden met het feit dat de projecten allemaal in of in de buurt van Natura 2000 gebieden zouden moeten komen, waardoor ook de ecologische effecten nog goed onderzocht moeten worden.

Desondanks is het onderzoeksinstituut positief over de mogelijkheden. De verwachte elektriciteitsproductie van de technieken is 'aannemelijk', schrijft TNO. De opbrengst van EuW is uitstekend voorspelbaar, wat een pluspunt is voor de aansluiting op het elektriciteitsnet.

Golfenergie wordt gewonnen uit de snel wisselende waterhoogte die ontstaat bij het passeren van golven. Op de Noordzee zijn de golven relatief mild, wat minder energie oplevert. Het voordeel is wel dat de omvormers die je ervoor gebruikt minder zwaar en stevig hoeven te zijn en dus goedkoper kunnen worden gemaakt.

Energiewinning uit het getij maakt gebruik van water dat onder invloed van eb en vloed van en naar de kust stroomt. Vooral op de plek waar rivieren in zee uitkomen komt veel water samen en is de stroming vaak sterk. Dat geldt ook voor plekken waar het water door een kleinere ruimte moet, zoals de zeegaten tussen de Waddeneilanden.

Een van de getijdentechnieken die nu wordt getest, is de TidalKite van SeaQurrent. Dat is een soort onderwatervlieger die op de stroming van links naar rechts beweegt en zo stroom opwekt.

Tot slot kan er energie worden gewonnen uit het verschil in zoutgehalte tussen bijvoorbeeld het water in de Waddenzee en dat in het IJsselmeer. Op de Afsluitdijk staat een prototype waar ontwikkelaar RedStack al ver mee is en die vorig jaar nog een miljoenensubsidie kreeg.

Voor golfslag- en getijdenenergie verwacht TNO dat subsidies nodig zullen zijn om projecten op werkzame schaal van de grond te krijgen. Dat geldt niet voor de zout- en zoetwatertechniek. De inschattingen van sommige projectontwikkelaars, dat zij al vóór 2030 commercieel stroom produceren, acht het onderzoeksinstituut niet aannemelijk.