Kernenergie, een asielquotum en een verplicht uniform voor gedetineerden. Dat zijn speerpunten uit het gloednieuwe regeerakkoord. Ofja, het AI-regeerakkoord. Kan AI de onderhandelaars een handje helpen?

Studenten van Fontys Hogeschool in Eindhoven maakten in opdracht van Editie NL een regeerakkoord met artificial intelligence, kunstmatige intelligentie dus. In slechts één week sleutelden zij een tool in elkaar.

De gebruiker kan maximaal vier partijen aanklikken. Voor het gemak kiezen wij voor PPV, VVD, NSC en BBB. Dat zijn immers de formerende partijen. Met één druk op de knop verschijnt er een regeerakkoord van nog geen vijfduizend woorden.

Om dit voor elkaar te krijgen moesten de studenten hun AI-systeem wel trainen, legt student Niek van Dam uit: "Het is niet mogelijk om zomaar alle partijprogramma's aan de computer te geven. Dan gaat-ie ermee aan de haal en rare dingen verzinnen."

De studenten hebben daarom zelf indicatoren aangedragen. "Denk aan zaken die veel spelen, zoals migratie, klimaat en zorg", vertelt Van Dam.

In het AI-regeerakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB komen verschillende onderwerpen aan bod: van een asielquotum van maximaal vijftienduizend asielzoekers per jaar tot aan het afschaffen of flink verlagen van het eigen risico.

Ook staat beschreven dat gedetineerden verplicht een uniform moeten dragen. "Je ziet dan toch dat een partij ergens een sterke mening over heeft en het model daar vervolgens de nadruk op legt. Dat is grappig om te zien", vertelt Van Dam.

"Het is een geinig experiment", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Als je de vier partijen selecteert die nu onderhandelen, dan komt AI een heel eind. De paragraaf over kernenergie of regionale investeringen, daar zouden de partijen zo voor tekenen."

Toch zijn er ook fouten, zegt Lambie. "Teksten zijn vaag of niet doordacht. Het is onduidelijk hoe het asielquotum precies werkt. De kunstmatige intelligentie doet verschillende beloftes die je nooit kunt waar maken: je kunt niet én de zorgkosten eerlijk verdelen én de zorgkosten voor middeninkomens fors verlagen."

Een ander punt dat ontbreekt is de financiën. "En precies daar liggen lastige keuzes: waar geef je meer geld aan uit? En waar kun je mogelijk bezuinigen? Dat is hét heikele punt deze formatieronde. Dat zijn lastige keuzes, waar deze AI-tool geen oplossing voor biedt."

De studenten zien hun tool niet per se als dé uitkomst, maar meer als een extra hulpmiddel voor de onderhandelaars. Van Dam: "Ik vind het eigenlijk een eng idee als AI een heel regeerakkoord genereert en voorspelt."

Hoewel de studenten het in eerste instantie presenteren als hulpmiddel voor politici, denken ze dat ook de burger er wat aan heeft. "Politici praten vaak in ingewikkelde taal. Deze tool maakt een verwarrende stuk tekst snel behapbaar", zegt Van Dam. "De tool plukt eruit wat écht belangrijk is."