Marcel Duchamp zei eens dat als hij als kunstenaar iets kunst vond, dan was dat ook zo. In dat opzicht mogen we deze herbeleving van het Abstract Expressionisme ook zien. Die kunststroming was vooral in de jaren '50 (en in Amerika) de leidende stroming, en kunstenaars zoals
Willem de Kooning en
Jackson Pollock gingen met hun kwasten lekker tekeer op het doek. Kunstcriticus Clement Greenberg zwaaide de scepter in zijn vakgebied en stond als een huis achter deze kunstsstroming.
Quote Artikel:
"Het is een explosieve expressie van emoties als angst, agressie en woede".
Dat past wat dat betreft goed in het plaatje. Let wel, abstract expressionisme heeft ook nog een tak in de Colorfield Painting, een veel rustiger en minder agressieve vorm van expressie, zoals te zien in de werken van Barnett Newman (
Cathedra).
Het is natuurlijk aan een ieder om te bepalen of hij/zij dit kunst vindt of niet. Laten we zo zeggen, dit is voor hem een normale manier van schilderen. Jackson Pollock vond ongetwijfeld zijn manier van schilderen ook normaal. Wat is normaal? Schilderen zoals Vermeer, of Van Eyck? Kliederen zoals Frans Hals? Ja, ook deze zeventiende-eeuwse meester kon er wat van, met zijn losse en vlotte penseelstreken (
klik) waardoor hij zelfs bij de impressionisten nog in de smaak viel. Kortom, is er wel een definitie van 'normaal'? Het is maar net vanuit welk perspectief je er tegen aan kijkt. Dat geldt ook voor de vraag 'is het kunst'. Doe zoiets eerst zelf maar even, dan zien we daarna wel verder. Natuurlijk kan ook ik de kwast ter hand nemen en een doek volgooien met Yves Klein's trademark blauw, maar bereik ik daar hetzelfde effect mee? Als ik dat 'gewoon' doe, dan nee. Er moet een diepere betekenis aan ten grondslag liggen, een expressie van iets, zoals angst of woede.
Je moet bij moderne kunst vooral het verhaal erachter zoeken, tenzij er nadrukkelijk sprake is van 'what you see is what you see', en er absoluut niks achter gezocht mag worden (wat bijvoorbeeld bij de Minimal Art wel eens het geval was). Vanuit dat verhaal kijk je nog eens naar het werk. Ook 'oude' schilderkunst kan je zo benaderen, alleen heb je dan een 'beter' beeld om het verhaal mee te ondersteunen. Bij niet-figuratieve kunst, al is het een blauw vlak met een witte streep erdoor, kan er van alles aan vooraf gegaan zijn.
En waarom kost een Newman 40 miljoen? De hele twintigste eeuw door heeft de kunst zich radicaal vernieuwd, je kunt het haast niet bijhouden wat er allemaal is gebeurd. Het zijn producten van ontwikkeling, 'turning points' in het kunstbegrip, en blijkbaar heeft dat nog steeds veel navolging in de hedendaagse kunst, zoals hier te zien is.