Door krimpende leefgebieden komen wilde dieren steeds vaker in aanraking met de mens. Zo ook in Kenia, waar burgers geregeld oog in oog staan met leeuwen die hun heil zoeken buiten de nationale parken.

Enkele tientallen kilometers buiten de Keniaanse miljoenenstad Nairobi ligt Nairobi National Park, het kleinste nationale park van Kenia. Met uitzondering van de olifant zijn alle bekende Afrikaanse dieren er aanwezig. Vooral de leeuw begeeft zich echter steeds vaker buiten de grenzen van het park. Steeds meer trekken er naar de buitenwijken van Nairobi, en dat blijft niet zonder gevolgen.

Dat inwoners van Nairobi in aanraking komen met wildlife, blijkt wel uit de incidenten van de laatste maanden. Eerst toog een leeuwin de stad in, daarna deed een groep van zes leeuwen zich te goed aan 120 schapen en geiten, en afgelopen week waagde de populaire leeuw Mohawk zich buiten de parkgrenzen.

Sommige experts denken dat de bouw van een nieuwe spoorlijn en snelweg en het bijbehorende lawaai een rol spelen. Anderen menen dat in het park geleidelijk een gebrek aan prooien ontstaat, zodat de leeuw zich gedwongen ziet elders naar eten te zoeken. Maar meestal wordt gewezen op een combinatie van twee factoren: het aantal leeuwen in het park is gegroeid, net als de Keniaanse hoofdstad.

Volgens de Kenya Wildlife Service verblijven er nu 35 leeuwen in het 138 vierkante kilometer grote Nairobi National Park. Dat zijn er meer dan in het verleden, en bovendien is van leeuwen bekend dat ze tot vierhonderd vierkante kilometer grote territoria hebben. Het in 1948 geopende park lijkt te klein.

“Als mens en dier met elkaar in aanraking komen, verliest het dier bijna altijd”, zegt natuurbeschermingsbioloog Luke Dollar, verbonden aan het Big Cats Initiative van National Geographic. Dit gold ook voor het incident met Mohawk. Toen burgers de populaire leeuw zagen in het dorp Isinya, ergens tussen de stad en het park in, verzamelden zich al snel honderden toeschouwers rond het dier. “Het was een afschuwelijk tafereel”, zegt Paul Gathitu, woordvoerder van de Kenya Wildlife Service. Hij vertelt dat parkopzichters de bevolking tot rust maanden, zonder veel succes. “Er werd met stenen gegooid en één persoon joeg het dier op met een motor. Mohawk haalde uit en beet hem in zijn rug.” De parkwachten grepen in toen het dier zich in de richting van andere burgers begaf. Bij gebrek aan een verdovingspistool schoten ze het dier af met echte kogels.

Gathitu zegt dat Mohawk zich op de bewuste verplaatste via een gebruikelijke route. “Wat nieuw is,” zegt hij, “is dat de leeuwen in het park sinds een paar weken vechten om een territorium. Mohawk was dertien jaar en waarschijnlijk verdrongen door een jonger mannetje. In het leeuwenrijk werkt het simpel: als je verliest, moet je gaan.” Uit documenten uit de jaren vijftig blijkt dat de leeuwen in die tijd ook territoriale gevechten hielden. Het park telde toen meer dan veertig leeuwen, dus overbevolking lijkt de oorzaak.

Niet alleen trekken steeds meer leeuwen naar Nairobi, ze lijken zich (net als panters) ook comfortabel te voelen in een stedelijke omgeving. Over door de mens gemaakte wegen kunnen ze zich eenvoudig verplaatsen, en ook voor voertuigen lijken ze niet bang. Daaraan zijn ze gewend door de talloze autosafari’s in het park, waarbij auto’s de dieren vaak tot op enkele meters naderen.

Veel media spreken bij gelijkaardige incidenten over ‘de ontsnapping van leeuwen’, maar volgens natuurbeschermer Anne Kent Taylor is hier geen sprake van. “Het zijn zwervende dieren die geen grenzen kennen”, zegt ze. Bovendien is Nairobi National Park geen dierentuin. De volledige zuidkant van het park, de kant die het verst van de stad afligt, is niet omheind. Dollar: “En als er soms een leeuw door de drukke straten van Nairobi struint, moeten we goed beseffen dat zij er eerder waren dan wij. Wij mensen zijn de indringers.”
Foto