De bewoners van het kustdorpje Shishmaref zijn eruit: ze zijn bereid hun eiland ten westen van Alaska na vijfhonderd jaar te verlaten om te vertrekken naar een nieuwe locatie. Liever zouden ze gewoon blijven, maar door klimaatverandering brokkelt de grond langzaam onder hun voeten weg. De vraag rijst: wie is financieel verantwoordelijk voor de verhuizing van deze klimaatvluchtelingen?

Shishmaref is een afgelegen dorp dat alleen toegankelijk is per vliegtuig. De ongeveer 600 inwoners, voornamelijk leden van de Inupiaq Inuit stam, leven van de jacht en visserij. Door het stijgende zeewater en de smeltende permafrostlaag hebben zij in de afgelopen 35 jaar al tussen de 700 en 1000 vierkante meter aan land verloren. Barricades en zeeweringen hebben weinig effect gehad.

De afname van het ijs is van grote invloed op het bestaan van de Inupiaq. Niet alleen hun huizen zakken weg, ook hun voedselvoorraad komt in gevaar. "Elk jaar wordt het lastiger en lastiger om genoeg vlees en vis te vangen voor de wintermaanden" schrijft Esau Sinnok van Arctic Youth Ambassador in zijn blog. Hij is geboren en getogen in Shishmaref.

Door met z'n allen te verhuizen, hopen de inwoners hun unieke levensstijl te beschermen. In 2002 waren er ook al vergevorderde plannen voor een verplaatsing, maar die zijn uiteindelijk op niets uitgedraaid. In een actieplan schreven zij destijds waar een nieuwe locatie aan moet voldoen, wat voor infrastructuur ze nodig hebben en wat er nog van hun huidige dorp te redden valt.

De inwoners gingen zowel bij landelijke als lokale gemeenten langs voor een financiële bijdrage. Geschat werd dat ze ongeveer 180 miljoen dollar (160 miljoen euro) nodig hadden. Na een paar jaar lobbyen viel het plan echter in duigen. De gekozen locatie bleek niet geschikt en het lukte de bewoners van Shishmaref niet om subsidies te regelen.

Ook nu, 14 jaar later, hebben de Inupiaq geld nodig. Het is voor hen onmogelijk de verhuizing zelf te bekostigen. Sinnok verwacht dat de bedragen inmiddels nog hoger zijn opgelopen. Er bestaat echter nog geen handleiding wat te doen als een stad gedwongen is te verhuizen door klimaatverandering. Wie is er verantwoordelijk? De bewoners zelf, de lokale gemeente of de nationale overheid?

Klimaatvluchtelingen bestaan
Het lijkt erop dat de centrale overheid in Amerika langzaam actie begint te ondernemen. In 2013 heeft de Amerikaanse president Barack Obama een werkgroep opgericht die lokale, centrale en tribale leiders bij elkaar moet brengen om samen oplossingen te zoeken voor de gevolgen van klimaatverandering.

In april dit jaar sprak Sally Jewell, de Amerikaanse minister van binnenlandse zaken, zich uit over de verhuizing van steden: "Klimaatvluchtelingen bestaan. We moeten uitzoeken hoe om te gaan met het verplaatsen van dorpen. Het is van belang als overheid samen te werken met inheemse gemeenschappen."

Vooralsnog hebben de inwoners van Shishmaref geen subsidies ontvangen. Zij zullen, net als de 31 andere steden in Alaska die in direct gevaar zijn, zelf moeten uitzoeken waar zij mogelijk geld vandaan kunnen halen. En niet alleen in Alaska is duidelijkheid vereist. Ongeveer vijftig procent van de Amerikaanse kustlijn wordt door de stijgende zeespiegel bedreigd.
Foto