Vroeg opstaan; terwijl de een bij het ochtendgloren stralend uit bed springt, moet de ander drie keer snoozen en zichzelf met een heleboel wilskracht uit bed slepen. Ik hoor bij de laatste categorie. Het geluid van de wekker dat me genadeloos uit mijn slaap rukt, leidt in alle vroegte direct tot een gevoel van wanhoop. Het verbaasde mij dus niets, toen ik las dat onderzoek uitwees dat een wekker zetten helemaal niet zo goed voor je is.

We leven veel te snel. In vergelijking met waar we ooit voor gemaakt zijn natuurlijk. Onze voorouders stonden op als de zon opkwam en gingen naar bed als het donker werd. En wij? Nou dat weten we allemaal eigenlijk wel. We gaan te laat naar bed en staan te vroeg op. Dag in dag uit. In de wetenschap is daar een term voor ‘social jetlag’. Het is geen jetlag, die je krijgt bij het reizen, maar het is een chronische clash tussen wat je lichaam nodig heeft (slaap) en wat je van jezelf verwacht (op tijd zijn, je werk afkrijgen, je vrienden zien etc.).

En daarvan krijg je niet alleen een slecht humeur, maar raakt je biologische klok ook in de war, krijg je stress en het kan leiden tot een verhoogde hartslag en bloeddruk. Dat blijkt uit onderzoek van het National Institute of Industrial Health in Japan.

Als je ’s ochtends ineens een schel geluid hoort – lees de wekker – kan het zijn dat je lichaam in de ‘vlucht of vecht’ modus komt. De adrenaline die daarbij vrijkomt, levert je stress op. Die stress kun je de hele dag blijven voelen. Dat is een keer niet zo erg, maar is het elke ochtend, dan kan het leiden tot chronische stress. Andere gevolgen zijn een aangetast korte termijn geheugen en minder denkkracht.

Mensen blijken er gewoon niet voor gemaakt om abrupt wakker te worden, maar eerder om bij het opgaan van de zon rustig wakker te worden. Dat is natuurlijk lastig als je in de winter op tijd op je werk moet zijn. Wat kun je dan wel doen?

Zorg voor een goed ritme. Ga elke avond (ongeveer) op hetzelfde tijdstip naar bed en sta ook op hetzelfde tijdstip op. Het vraagt om wat discipline, maar is zeker de moeite waard. Je wordt namelijk een stuk fitter wakker. En misschien zelfs zonder wekker. De ideale hoeveelheid slaap ligt tussen de 7,5 en 8,5 uur, met 6 uur als kritische ondergrens. Je kunt dus heel gemakkelijk terugrekenen hoe laat je dan in bed moet liggen. Zo creëer je een gezonde biologische klok.

Telefoons, Ipads en andere schermen horen niet thuis in je slaapkamer. Of je nou last hebt van het blauwe licht, of gewoon onmogelijk kan stoppen met het kijken van je favoriete serie; het zorgt ervoor dat je te laat gaat slapen. En dus ’s ochtends je bed niet uitkomt.

Wek jezelf op een vriendelijke manier
Het is moeilijk om geen wekker te zetten als je op tijd op je werk moet zijn, of je kinderen naar school moeten. Zorg dan dat de wekker een vriendelijk muziekje heeft, of denk aan een wake-up light dat het opgaan van de zon nabootst. Een andere optie is een slaaptracker, die je wekt op het moment dat je er klaar voor bent. Soms is het namelijk maar een kwestie van een paar minuten.