Tientallen vleermuizen die overdag in een spouwmuur slapen, worden verrast als met een grote spuit isolatiemateriaal naar binnen wordt gespoten. Ze overlijden vrijwel allemaal. En dat niet alleen: ook doordat veel mensen hun woningen op andere manieren energieneutraal maken, raken vleermuizen hun verblijven kwijt.

"Een tijdje geleden kwam er een dwergvleermuis binnen die vol lijm en geel isolatiemateriaal zat", vertelt Antoinette van Wilgen. Ze heeft een vleermuizenopvang in het Brabantse Oss. Ze heeft er een week over gedaan al het isolatiemateriaal en de lijm van de vleermuis af te halen.

Het beestje moest daarna twee maanden bijkomen van de wondjes. "Ze moest weer leren eten, herstellen en van de stress af." Deze vleermuis heeft het gehaald. Maar de meeste vleermuizen overleven dit proces niet. 90 procent van de vleermuizen die zo zwaar gehavend zijn, gaat dood door de stress, omdat ze zich niet kunnen bewegen of omdat ze niet weg kunnen. "Een vleermuis die onder de lijm zit, moet snel worden geholpen. Vleermuizen hebben hun vleugels nodig om op insecten te jagen."

Foto. Links de dwergvleermuis met pur op het lijf, rechts nadat hij is genezen. (Mocht je zelf een vleermuis vinden, raap hem niet zomaar op maar win eerst advies in bij vleermuis.net)
Links de dwergvleermuis met pur op het lijf, rechts nadat hij is genezen. (Mocht je zelf een vleermuis vinden, raap hem niet zomaar op maar win eerst advies in bij vleermuis.net)
© Antoinette van Wilgen
'Niet snel genoeg weg'
Dit is een van de vleermuizen die staan voor een groter probleem: geregeld wordt een kolonie vleermuizen die slaapt in de spouw van een woning bedolven door lijm en plastic bolletjes of ander isolatiemateriaal. "Vleermuizen zijn te traag om snel te reageren als mensen hun huizen na-isoleren", vertelt Erik Korsten, vleermuizenexpert bij de Zoogdiervereniging.

"Vleermuizen laten overdag hun lichaamstemperatuur zakken. Het duurt een kwartier tot een half uur voordat ze kunnen reageren op iets wat bedreigend is. Een huismus die onder een dakpan zit, vliegt meteen weg. Een vleermuis niet."

Niet alleen door na-isolatie raken vleermuizen hun verblijven kwijt. Ook door zonnepanelen, een nieuw dak of een nieuwe gevel kunnen ze niet meer in de huizen terecht of is de temperatuur onder het dak voor hen niet meer aangenaam om te verblijven. De maatregelen die goed zijn voor het milieu, zijn dus een bedreiging voor verschillende soorten vleermuizen.

"Ze houden echt van woningen, het liefst die uit de jaren zestig", vertelt Anne-Jifke Haarsma van SEVON (Stichting Ecologisch Vleermuis Onderzoek Nederland)."In Nederland heb je achttien soorten vleermuizen, een aantal zit in spouwmuren van huizen."

Bij deze spouwmuurisolatie worden er met lijm vernevelde kunststof bolletjes in de muur gespoten door tientallen gaatjes in de buitenmuur.
Foto

Vleermuizen zijn overal. In elke wijk woont wel een kolonie van zo'n 50-120 vleermuizen. Die verblijven in ongeveer tien huizen in de wijk. Vleermuizenexpert Erik Korsten: "De vrouwtjes wonen samen met hun jongen, ze krijgen er ongeveer één per jaar, de mannetjes wonen alleen. In elke straat woont wel een mannetje."

In een kraamgroep overleeft een deel van de jongen het eerste jaar niet. "Zo’n kolonie groeit dus heel langzaam. Als er honderd dieren door na-isolatie doodgaan, duurt het tientallen jaren voordat de populatie zich heeft hersteld." Anne-Jifke Haarsma: "Als je de populatietrend bekijkt, dan zie je dat het aantal vleermuizen in Nederland heel snel afneemt."