Bij werkzaamheden aan het Groote Museum in Artis zijn delen van het zeldzame negentiende-eeuwse interieur gesloopt. De pleisterlaag met daaronder oude, geschilderde afwerkingslagen met marmerimitatie is tot aan het metselwerk afgebikt en de stucplafonds gesloopt. Justitie overweegt Artis te vervolgen.

De sloop wordt bevestigd door een woordvoerder van verantwoordelijk wethouder Marieke van Doorninck. "Bij de restauratie en renovatie van het Groote Museum van Artis zijn in afwijking van de vergunning hoog monumentale stuc- en verflagen verwijderd", aldus haar reactie. "Wij hebben na de constatering een bouwstop en een last onder dwangsom opgelegd. Dit met als doel om te komen tot een herstelplan."

Het Groote Museum is het oudste museum van Amsterdam en stamt uit 1855. Artis begon in 2003 met de plannen voor een algehele renovatie en restauratie van de monumentale gebouwen op het terrein. De restauratie van Het Groote Museum is daar een belangrijk onderdeel van.

"De renovatie van Het Groote Museum was het sluitstuk van een jarenlange renovatie", vertelt Haig Balian, artistiek en zakelijk directeur van Het Groote Museum. "Een projectleider heeft besloten om het stucwerk van de wanden af te halen, waar meerdere lagen op zaten. Hij heeft de vergunning verkeerd gelezen en zonder overleg het stucwerk eraf gehaald. Iemand van Monumentenzorg heeft dat gezien. Toen is besloten het werk stil te leggen."

In het boek 'Amsterdam sloopt' komt de fout naar voren. Mede-auteur en historicus aan de UvA, Hanneke Ronnes, vindt het doodzonde dat de sloop heeft plaatsgevonden. "Wat definitief is weggehaald, daar kan je alleen maar een reconstructie van maken", legt ze uit. "Het echte, oude materiaal is weg. Dat gevoel dat iets er al 150 jaar op heeft gezeten is belangrijk. Niemand zal dit expres hebben gedaan, maar er zijn wel fouten gemaakt. Bij dit interieur is het zonde, want van deze periode zijn er weinig gebouwen overgebleven."

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied heeft zich, toen het in 2019 bekend werd, over de kwestie gebogen en zich laten adviseren door Monumenten & Archeologie en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Deze adviezen moesten ervoor zorgen dat er een goed herstelplan op tafel zou komen en ook Artis zelf heeft daar aan meegewerkt.

"Om tot een goed herstelplan te komen heeft Artis een aanvullend kleuren- en historisch onderzoek laten uitvoeren om vervolgens met de architect een herstelplan op te stellen", legt de woordvoerder van de gemeente uit. "In 2021 is er een definitief herstelplan aangeleverd. Met het goedgekeurde herstelplan is een omgevingsvergunning aangevraagd om de herstelwerkzaamheden ook te mogen uit voeren." Die werkzaamheden zijn zo goed als afgerond.

"Monumenten & Archeologie heeft beoordeeld dat het verwijderen van de stuc- en verflagen een zeer zware overtreding betrof", aldus de gemeentewoordvoerder. "Naar aanleiding van dit advies heeft de omgevingsdienst een proces-verbaal opgemaakt. Dit is aangeboden aan het functioneel parket van het Openbaar Ministerie. Het OM beslist nu over de vervolgstappen."

Hoewel de herstelwerkzaamheden volgens de directeur van het Groote Museum zo goed als afgerond zijn, is het op juridisch gebied net begonnen. "Het is erg vervelend en naar dat het gebeurd is, maar het is nu aan de officier van justitie om een beslissing te nemen", geeft Balian aan. "Ik heb het heel erg gevonden, dit is me nog nooit gebeurd, want we zijn uitermate zorgvuldig. Het was geen kwade intentie, maar je krijgt het niet terug en dat is verschrikkelijk."

Een woordvoerder van het functioneel parket laat weten dat de zaak onderzocht wordt. "Artis heeft de vergunningvoorschriften overtreden.", luidt haar reactie. "We zien dat er flinke fouten, zware overtredingen zijn gemaakt. In het eerste kwartaal beslissen we of we al dan niet overgaan tot vervolging."