De Erasmus Universiteit in Rotterdam betaalde accountantskantoor Ernst & Young (EY) om voormalig premier Jan Peter Balkenende in te mogen zetten als hoogleraar. Balkenende werkte in een hoge functie bij het internationale accountantskantoor. EY kreeg de vergoeding als compensatie voor de uren die ze Balkenende niet konden inzetten vanwege zijn hoogleraarschap.

Dat blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur, dat uitgebreid publiceert over de bijbanen van hoogleraren.

Balkenende werd in 2010 aangesteld als onbezoldigd hoogleraar. Een halfjaar later werd hij ook partner bij EY. Het geld is door de Erasmus Universiteit als 'onkostenvergoeding' overgemaakt aan EY. Het gaat om ongeveer 8000 euro per jaar, uitbetaald in 2011 en 2012. De constructie, waarbij onderwijsgeld terechtkomt bij een bedrijf, is volgens experts uitzonderlijk en sommigen noemen het ook 'ongewenst'.

Over de precieze aard van de vergoeding geeft de universiteit geen sluitende verklaring. Een woordvoerder van de universiteit laat weten dat de onkosten bestaan uit de inkomstenderving voor EY. Het accountantskantoor kon Balkenende weliswaar niet volledig inzetten, maar hij was al hoogleraar voordat hij in dienst trad bij EY. De 'onkosten' waren dus te voorzien.

Mede om die reden trekken deskundigen de aard van de vergoeding in twijfel. Een nadere toelichting wil de universiteit verder niet geven.

Deskundigen wijzen erop dat onkosten doorgaans bestaan uit reiskosten of een maaltijdvergoeding, maar niet uit inkomstenderving voor een andere werkgever.

Ook zou deze constructie op gespannen voet staan met 'de wetenschappelijke integriteit' van Balkenende, omdat de hoogleraarswerkzaamheden door de betalingen kunnen worden gezien als verlengstuk van de commerciële hoofdbaan.

EY was erop gebrand dat Balkenende na zijn indiensttreding bij het kantoor aanbleef als hoogleraar bij de universiteit. Uit jaarverslagen blijkt dat het bedrijf zich ten doel had gesteld om minstens tien medewerkers als hoogleraar aan het werk te hebben. Balkenende was een van die tien. Een hoogleraarstitel vergroot volgens deskundigen de marktwaarde van een medewerker.

Balkenende heeft voor de meeste van zijn nevenfuncties nooit formeel toestemming gekregen. Ook werd hij als hoogleraar vrijgesteld van onderzoeksverplichtingen, terwijl onderzoek doen een van de kerntaken is van een hoogleraar. De universiteit ontkent desondanks met klem dat voor Balkenende een uitzondering geldt. De voormalig premier geeft wel onderwijs en neemt deel aan een studieproject.

Accountantskantoor EY laat weten dat alle partners hun vergoedingen aan het kantoor moeten afdragen en dat zij niet betrokken zijn bij de vergoedingsafspraken van Balkenende en de universiteit.