Franse juristen organiseren een wedstrijd: welke burgemeester neemt het meest idiote besluit? ,,Frankrijk heeft ontzettend veel volstrekt overbodige regels.”

De burgemeester van het Franse dorpje Essarts en Bocage zat in 2019 een beetje in de put. Het werd herfst, de dagen werden korter en de zon verdween. Dat vond hij deprimerend. Dus wat doe je dan? Een échte Franse politicus probeert de jaargetijden gewoon met regels en wetten te lijf te gaan.
Zo gedacht, zo gedaan. De burgemeester vaardigde een officieel decreet uit om de ‘herfstdip’ te verjagen. De inwoners van zijn dorp kregen de opdracht een week lang te lachen.

In de officiële documenten van Essarts en Bocage van 2 oktober 2019 staat letterlijk: ‘Aangezien de hemel grijs is, het weer en de temperatuur ons humeur beïnvloeden, en de media alleen maar slecht nieuws brengen, besluit ik dat (1) het aanbevolen is om te lachen, (2) er alleen gehuild mag worden als dat is van het lachen, en (3) het verboden is om je dood te lachen’.

Het was een besluit met een knipoog, maar Franse burgemeesters die met regels komen voor de meest triviale kwesties: dat is geen verrassing. Frankrijk wordt wel ‘wereldkampioen regelgeving’ genoemd. Problemen los je op met wetten, decreten, besluiten, voorschriften, bepalingen, geboden en verboden.

Vorig jaar telde de Franse Staatscourant in totaal maar liefst 83.570 pagina’s met allemaal nieuwe bepalingen en verordeningen. Dat was een historisch record. Het jaar ervoor waren het maar 69.086 bladzijden vol met nieuwe wetten en regeltjes. Het aantal wetsartikelen is in 20 jaar met 73 procent toegenomen.

,,In Frankrijk noemen we het ‘regeltjesinflatie’’’, zegt Raphael Costa, jurist aan de Universiteit van Versailles-Saint Quentin en Yvelines. ,,Elk jaar komen er ontzettend veel nieuwe maatregelen bij. Ook van lokale overheden. En heel veel ervan zijn volstrekt overbodig.’’

Sommige gemeente­lij­ke regels zijn grappig èn serieus. Burgemees­ters nemen bijvoor­beeld een besluit om iets aan de kaak te stellen.

Raphael Costa, jurist aan de Universiteit van Versailles-Saint Quentin en Yvelines
In 2008 besloot de burgemeester van Sarpourenx in de Pyreneeën om een gemeentelijk verbod op ‘doodgaan’ af te kondigen. De reden: de plaatselijke begraafplaats was vol. De burgemeester hoopte met zijn besluit aandacht te krijgen voor de volle begraafplaats. Het stadje Cugnaux bij Toulouse kwam ook al eens met een overlijdensverbod voor de inwoners, maar daar werd nog een tweede artikel aan de verordening toegevoegd: ‘Degenen die wél dood gaan, zullen zwaar gestraft worden.’

Om de Franse regeldrift op een ludieke manier aan de kaak te stellen, organiseert jurist Raphael Costa deze zomer een wedstrijd om ‘het meest bizarre gemeentebesluit van Frankrijk’ te kiezen. Dat gebeurt met een bloedserieuze jury van wetenschappers, politici, rechters en advocaten.

,,Sommige gemeentelijke regels zijn grappig én serieus. Burgemeesters nemen bijvoorbeeld een besluit om iets aan de kaak te stellen. Zoals bij die volle begraafplaats. Soms doen ze het alleen om zichzelf op de kaart te zetten, voor media-aandacht. Dat deed bijvoorbeeld de burgemeester van Châteauneuf-du-Pape: hij wilde aandacht van de pers voor de lokale wijn.’’

In 1954 werd in Châteauneuf-du-Pape daarom als stunt een ‘UFO-verbod’ afgekondigd. In de gemeentestukken werd officieel opgenomen dat vliegende schotels niet welkom waren. Dat verbod geldt er nog steeds. ,,En het is effectief: er is hier nog nooit een UFO langsgekomen’’, aldus de burgemeester.

Soms heeft een burgemeester gewoon het beste voor met de jongste inwoners. In december 2020 besloot het gemeentebestuur van Riotord, ten zuiden van Lyon, om een officiële verordening aan te nemen waarin staat dat ‘de Kerstman toestemming krijgt om over Riotord te vliegen en er te landen om cadeaus onder de kerstbomen te leggen.’

De landelijke wedstrijd voor bizarre Franse besluiten duurt nog tot 15 september. ,,Daarna komt de jury bijeen en in oktober maken we de winnaar bekend’’, zegt Raphael Costa.

Wellicht kan de gemeente Sainte-Colombe-sur-Seine, in de Bourgogne, een gooi doen. In 2008 werd daar een ‘voortplantingsverbod’ afgekondigd. Er werden zelfs borden op straat gezet, met daarop een vrouw met een zwangere buik met een rood kruis erdoor. Het was het ‘protestantwoord’ van de burgemeester op de sluiting van de lokale kraamkliniek.

In Montereau, ten zuidoosten van Parijs, gebeurde het tegenovergestelde. De burgemeester vaardigde er in 2019 een pro-Viagradecreet uit. ‘De gemeente wil blauwe pilletjes uit gaan delen aan stellen tussen de 18 en 40 jaar oud, om de kans op voortplanting te vergroten.’ In het stadje dreigde namelijk een schoolklas te worden gesloten bij gebrek aan kinderen. En zoals het Fransen betaamt: kinderen krijgen, dat regel je gewoon. Met een decreet en een pilletje.

Ook Nederlandse gemeentes houden er soms bijzondere regels op na:

- In Rotterdam kan het baasje een boete krijgen als zijn hond aanhoudend blaft.

- In Tilburg is het verboden om te bedelen, in Groningen mag dat alleen als het niet hinderlijk gebeurt.

- In Meppel en Zoetermeer kun je een boete krijgen als je bij iemand naar binnen gluurt.

- In onder meer Oldenzaal is het verboden om je fiets zonder toestemming tegen andermans gevel of raam te parkeren.