Openbare laadpalen voor elektrische auto's moeten tussen vier uur 's middags en negen uur 's avonds uitgezet worden, zegt regionaal netbeheerder Stedin. Volgens Stedin is het noodzakelijk omdat op deze uren "het net uit zijn voegen barst."

Op een aantal plaatsen worden al proeven gedaan met het zogenoemde "slim" of "netbewust laden." Dat betekent dat er aan het einde van de middag en het begin van de avond minder vermogen beschikbaar is voor openbare laadpalen. Elektrische auto's worden dan minder snel opgeladen.

Ook Stedin werkt mee aan zo'n proef in Rotterdam, maar netbewust laden is volgens het bedrijf niet genoeg. De netbeheerder verwacht dat in grote steden de komende jaren 20 procent van de capaciteit op het stroomnet opgaat aan openbare laadpalen. Voor iedere laadpaal die in de avondpiek uitstaat, kan volgens Stedin een nieuwe woning aangesloten worden op het elektriciteitsnet.

Één op de drie straten moet op de schop
In de meeste woonwijken in Nederland stamt het laagspannings-elektriciteitsnet uit de tijd dat alle huizen verwarmd werden met gas. Ook het fornuis en de warmwatervoorziening draaiden op gas. Auto's reden allemaal op benzine of diesel.

Nu gaan veel mensen over op (hybride)warmtepompen en inductie-fornuizen. Hierdoor is het vanaf het einde van de middag al heel druk op de stroomkabels. Daar komen de elektrische auto's nog bij.

Op veel plaatsen komt het net daardoor op piekmomenten onder druk te staan. Zo'n anderhalf miljoen huishoudens kunnen hierdoor te maken krijgen met stroomstoringen.

In Nederland moet er daarom 105.000 kilometer kabel worden gelegd, en er moeten 54.000 transformatorhuisjes bijgebouwd worden. Dat betekent dat één op de drie straten in Nederland op de schop moet om het elektriciteitsnet te versterken.

Het aantal elektrische auto's neemt naar verwachting de komende jaren toe van zo'n 450.000 (5 procent van alle auto's) nu, naar zo'n 2 miljoen in 2030 (20 procent). Het aantal openbare laadpalen stijgt naar verwachting van 150.000 nu naar 400.000 in 2030.

Om ervoor te zorgen dat tijdens de verbouwing mensen niet geconfronteerd worden met stroomstoringen doet Stedin nu een beroep op gemeenten, laadpaalexploitanten, consumenten en bedrijven. Hun wordt gevraagd alleen elektriciteit op piekmomenten te gebruiken als dat echt nodig is.

"Als we ons gedrag aanpassen, kunnen netbeheerders meer capaciteit vrijmaken. Die kunnen ze dan gebruiken om bedrijven die op de wachtlijst staan, maar ook nieuwbouwwoningen en scholen, aan te sluiten", zegt Koen Bogers, bestuursvoorzitter van Stedin.

Voor publieke of openbare laadpalen sluiten gemeenten tienjarige concessies af met laadpaalexploitanten en netbeheerders. In die concessies worden afspraken gemaakt over tarieven en de beschikbare transportcapaciteit voor de elektriciteit. Om het vermogen van laadpalen in de avondpiek af te knijpen of uit te zetten moeten die contracten aangepast worden.

De helft van alle elektrische auto's wordt bij thuiskomst uit het werk aan de laadpaal gehangen, blijkt uit onderzoek van ElaadNL, een kenniscentrum voor elektrisch laden van de netbeheerders in Nederland. Meestal worden de elektrische auto's pas de volgende ochtend weer ontkoppeld.

Voor veel mensen zou het volgens de netbeheerders daarom niet uitmaken als de auto pas later op de avond of 's nachts wordt opgeladen.

De Vereniging Elektrisch Rijders (VER) begrijpt dat er 'netbewust' of 'slim' geladen moet worden. Maar mensen met een elektrische auto moeten wel 'laadzekerheid' hebben, vindt de VER.

"Dit is wel heel erg van dik hout zaagt men planken", zegt Robert van Gent van de belangenorganisatie van mensen met een elektrische auto. "Wat wij willen is echt slim laden met laadpalen die reageren op dreigende overbelasting en dan vermogen minderen."

De oproep van Stedin is geen stimulans voor elektrisch rijden, vindt de belangenvereniging. "Dit soort oproepen kan een afschrikkende werking hebben op automobilisten die nu nog op benzine rijden en overwegen een elektrische auto aan te schaffen", denkt Van Gent. "De oproep komt bovenop de aangekondigde afschaffing van de vrijstelling van motorrijtuigenbelasting en de ondoorzichtigheid van tarieven van openbare laadpalen."

De meeste elektrische auto's worden op dit moment geladen met particuliere apparaten bij mensen thuis. Dat zijn er op dit moment naar schatting een half miljoen.

Het is in Nederland niet verplicht om een particuliere laadpaal aan te melden. Het is mede daarom zowel technisch als juridisch niet eenvoudig om mensen thuis te dwingen hun auto niet in de avondpiek op te laden. Energiebedrijven en netbeheerders zouden het wel het financieel aantrekkelijk kunnen maken om dit later in de avond of 's nachts te doen.