Bestuurders van illegale fatbikes die een aanrijding veroorzaken, moeten soms duizenden euro's uit eigen zak betalen. Dat kan voor grote financiële problemen zorgen, blijkt uit de eerste schadeclaims die RTL Nieuws heeft opgevraagd. Sommige bestuurders zitten aan een jarenlange afbetalingsregeling vast.

Een gebroken elleboog, duim en middelvinger en de nodige schaafwonden. Met dat letsel zit een 66-jarige man opgescheept nadat hij in februari dit jaar werd aangereden door een opgevoerde fatbike. Uit politieonderzoek blijkt dat de elektrische fiets een snelheid van ruim 36 kilometer per uur haalde.

De bestuurder die het ongeluk veroorzaakte moet het schadebedrag zelf betalen. Omdat zijn voertuig veel harder dan wettelijke toegestane snelheid kan rijden, voldoet de fatbike niet aan de wettelijke eisen en is de bestuurder niet verzekerd.

De kosten van de operaties lopen flink op, want de botbreuken van het 66-jarige slachtoffer zijn complex. Er zijn diverse operaties en revalidatie voor nodig. "De letselschade is nog niet afgewikkeld, maar er bestaat geen twijfel over dat het duizenden euro's gaat kosten", zegt woordvoerder Jelle Smits van het Waarborgfonds Motorverkeer. Dat fonds is een wettelijke organisatie die kan inspringen als de veroorzaker van een ongeluk de schade niet zelf kan betalen. Het schiet onder voorwaarden de schadepost voor, maar verhaalt het vervolgens alsnog op de veroorzaker van het ongeluk.

De fatbike is illegaal als hij bijvoorbeeld een verboden gashendel heeft of is opgevoerd en daardoor harder dan de toegestane snelheid van 25 kilometer per uur kan rijden. De fatbike is dan niet langer een elektrische fiets, maar een motorvoertuig. Die voertuigen vallen niet onder de particuliere aansprakelijkheidsverzekering.

De onderzoeksredactie van RTL Nieuws toonde vorige maand aan hoe simpel het is om een fatbike op te voeren. In deze video is te zien dat je er geen apparatuur voor nodig hebt, ook geen technische kennis trouwens:

Landelijke cijfers over ongelukken met illegale fatbikes zijn er niet. RTL Nieuws vroeg daarom voorbeelden op bij het Waarborgfonds. Daaruit blijkt dat de schadekosten een financiële strop kunnen worden.

Niet alleen de kosten voor letsel, zoals dat van de 66-jarige man, maar ook materiële schade loopt flink in de papieren.

Het Waarborgfonds kreeg vorig jaar een zaak met blikschade binnen via DAS Rechtsbijstand. Een fatbike met een gashendel reed tegen een deur van een auto. De schade bedroeg 2250 euro. "De fatbiker moet de schade vergoeden, maar kan dat niet vanwege een bijstandsuitkering", zegt Rembrandt Groenewegen, specialist verkeersrecht bij DAS.

"Met deze persoon hebben we een betaalregeling betroffen", legt Smits uit. "Vanaf juni dit jaar moet er 75 euro per maand betaald worden." Het duurt zodoende dertig maanden, oftewel tweeënhalf jaar voordat het hele schadebedrag terugbetaald is.

Omdat veel fatbikebestuurders jong zijn, is het niet uitzonderlijk dat de ouders opdraaien voor de claims. Als de bestuurder van de illegale fatbike jonger is dan 14 jaar zijn de ouders aansprakelijk.

Bij 14- en 15-jarigen mogen de ouders bewijzen dat ze er niets mee te maken hebben, de tiener moet het geld dan zelf ophoesten. Jongeren die 16 jaar of ouder zijn, zijn per definitie zelf verantwoordelijk. "Alsnog zie je geregeld dat ouders een regeling treffen omdat het kind het niet zelf kan betalen", deelt Smits.

DAS Rechtsbijstand ziet een stijging in het aantal zaken met fatbikes. In 2023 zijn er 55 verkeersongevallen waar een fatbike bij betrokken was, gemeld. Dat zijn er al 125 tot nu toe in 2024.

Ook Stichting Achmea Rechtsbijstand ziet vanaf 2024 een stijging van het aantal zaken over verkeersongevallen waar een fatbike bij betrokken is. Waar dat er in 2023 vijftien waren, zijn dat er tot nu toe in 2024 al 114.

Hoe vaak het om een opgevoerde fatbike gaat, is niet bekend. Toch kan er gesproken worden over een stijging. De juristen van Achmea Rechtsbijstand zien in hun dagelijkse praktijk een 'duidelijke toename' van ongevallen waarbij de fatbikes niet verzekerd zijn.

Het algemene beeld dat uit ongelukken met fatbikes naar voren komt, is dat de impact van een aanrijding vergelijkbaar is met een scooterongeluk, stelt Groenewegen van DAS: "In veel gevallen zijn er minderjarige fatbikers bij betrokken. Veel letsel bestaat uit kneuzingen, snijwonden, scheuringen en breuken. Soms is er zwaar letsel, zoals hersenschade. In een enkel geval is er plastische chirurgie in het gezicht nodig".

De kosten voor het vergoeden van dit soort letsel loopt flink in de papieren, maar of het om 5000 of 50.000 euro gaat, blijkt pas na jaren.

"Letselschadezaken kunnen veel tijd in beslag nemen", zegt Nils Jonker. Hij is advocaat gespecialiseerd in aansprakelijkheids-, schadevergoedings-, en verzekeringsrecht en letselschade. "Pas nadat bekend is of een slachtoffer volledig herstelt, wordt duidelijk hoeveel schade er uitgekeerd moet worden. Dat kan jaren duren. We zien de eerste zaken met kleinere schades."

"Maar over een jaar zullen er waarschijnlijk meer zaken bekend over zijn", vervolgt hij. "Ik vermoed dat het gaat om serieuze letselschadeclaims die terugbetaald moeten worden. Je kunt het vergelijken met dronken achter het stuur stappen en een ongeluk veroorzaken."