Politiepaarden, of papa’s, moeten de agressie van demonstranten en hooligans beteugelen. Maar ook voor de politie te paard daalt het respect. ‘Bij ME-acties ben ik door ze gered.’

Zeshonderd kilo knuffelvlees zien hooligans en demonstranten als object voor hun grenzeloze agressie. Onbegrijpelijk.’ Als voorzitter van de Taskforce ‘Onze hulpverleners veilig’ hoorde bur­gemeester Pieter Verhoeve (43) van Gouda tijdens een bezoek aan de stal in Den Haag en van agenten elders schokkende verhalen. ‘Een demonstrant met haat in zijn blik stak een paard bijna met een vlaggenstok in een oog. Ooit bewerkte een hooligan een paard met een stanleymes.’ Hoe ernstig deze incidenten ook waren, het ging wel om excessen.

Maar er zijn meer verhalen over geweld tegen politiepaarden. Bij een demonstratie in Amsterdam verwondde een ‘actievoerder’ met een ploertendoder enkele paarden. Af en toe worden ruiters bekogeld met stenen en vuurwerk. Gelukkig dragen de paarden beschermers.

Vooral bij charges van de Mobiele Eenheid (ME) zijn de paarden kwetsbaarder. Extreem geweld tegen politiepaarden gebeurt niettemin zelden, zegt de woordvoerder van de Eenheid Landelijke Expertise en Operaties. Maar hoe vaak paarden gewond raken, wordt niet bijgehouden. In juridische zin zijn paarden volgens Verhoeve ‘hulpstukken’.

‘Het meeste geweld is op de ruiter gericht, niet op het paard,’ zegt instructeur Linda (44), zelf ME-commandant over zes ruiters. Zij en haar collega’s zien steeds minder respect voor de politie en dus ook voor de politie te paard.

De meeste incidenten zijn in de vier grote steden, zegt Verhoeve. ‘Daar heb je de grote demonstraties en risicowedstrijden. Jaarlijks wordt er ruim 12.000 keer geweld tegen agenten gebruikt, waaronder tegen de bereden politie. Geweldplegers beseffen niet dat ruiter en paard een unieke band hebben. Het zijn maatjes for life. Daar moet je van afblijven.’

Linda staat langs de binnenbak van de politiestal in Rotterdam. Haar collega Debbie (43) geeft les en voorziet de miniemste beweging van ruiter en schimmel Grey van aanwijzingen. De stoere ­brigadier zit al zestien jaar bij de bereden politie. Zelf heeft ze geen extreem geweld meegemaakt. ‘De meeste mensen zijn bang voor paarden. Niet iedereen, nee. Bij de boerenprotesten probeerden demonstranten de paarden bij de teugels te pakken. Die zijn paarden gewend.’

Deze ochtend rijdt Frank (43) op Grey. Hij zit pas voor de vijfde keer op een paard en kwam toch door de strenge ­selectie om politieruiter te worden. Vanaf 7 oktober krijgt hij negen maanden lang vijf dagen per week intensieve training. Frank werkt al twintig jaar bij de politie. ‘Bij inzet van de ME ben ik geregeld gered door de paarden. Ze zijn dynamisch en boezemen ontzag in.’

Bereden politie bijna overal inzetbaar
Politiepaarden zijn effectief om een groep mensen te verspreiden of juist in te sluiten. Bij een grote vechtpartij in het uitgaansgebied is het soms moeilijk voor agenten om de partijen uit elkaar te halen, zegt Debbie. ‘Die staan op gelijke hoogte met de vechtersbazen. Wij rijden er één keer doorheen en meestal is het dan in 2 seconden rustig. Vanuit ons zadel hebben wij overzicht. En ook wij dragen een wapenstok en een vuurwapen.’

De bereden politie wordt ook ingezet om te surveilleren. In Rotterdam-Zuid veroorzaken hangjongeren overlast. ‘Je kan er tien keer met een politiewagen langsrijden, maar die zien ze niet. Bij het geluid van paarden reageren de jongeren meteen: daar komt wat aan! Paarden zijn goed zichtbaar en imposant. We zijn altijd met twee ruiters. Het geluid van de hoeven op straat klinkt geruststellend voor bewoners.’

Politiepaarden zijn gewend aan de stad. Ze schrikken niet van lawaai, lopen de stoep op en af en springen zo nodig over een bankje. Een winkeldief die ervandoor gaat, achterhalen ze in galop.

Op het strand en in het bos kan een paard bijna overal komen. Ruiters worden ingezet om optochten te begeleiden zoals bij de intocht van Sinterklaas en op Prinsjesdag, en voor toezicht en handhaving bij grootschalige evenementen als de Formule 1 Grand Prix in Zandvoort en de Vierdaagse van Nijmegen.

De politiestal in Rotterdam is één van de zeven stallen in Nederland. De politie heeft 125 paarden en 120 ruiters. De eenheid Rotterdam telt zestien ruiters, allemaal vrouwen. Debbie: ‘We zoeken politiemensen met minstens drie jaar ervaring, geen ponymeisjes. Voor dit werk moet je wel stoer zijn.’

Politiepaarden worden niet apart gefokt, maar aangekocht als ze vier, vijf jaar oud zijn. Grey is geboren op 1 januari 2012 en sinds 11 maart 2017 in dienst, vermeldt het bordje op zijn box met stro op de vloer. ‘Je krijgt ze groen binnen. Het zijn niet ineens politiepaarden. Dat vergt training.’ Een jong paard leert ook van een ervaren dier. ‘Je hebt koplopers en meelopers. Die eerste zijn stoer en voor niets en niemand bang. Dat zien de meelopers. De ruiter moet het paard overtuigen en laten wennen aan hindernissen.’

Voor een ME-inzet staan de ruiters achter de commandowagen. De verrassing is groot als ze tevoorschijn komen en op de meute afrennen. De paarden kennen geen angst. Als ze het commando ‘Papa’s, charge nu’ horen, staan ze te trappelen om in actie te komen.

Debbie vertrouwt blindelings op haar paard en beschermt het nog net niet met haar leven tegen geweld. ‘Ze moeten niet aan mijn paard komen. Dat werkt voor mij.’

Als het risico te groot wordt, trekt de ME de paarden terug. Maar de volgende keer staan ze weer net zo hard te trappelen. Voor de politie vormen zij een onmisbare schakel om geweld te beteugelen. Juist daarom moeten ‘tegenstanders’ zich gedragen, zegt Pieter Verhoeve. ‘Het zijn nota bene edele dieren. Handen af van de politiepaarden!’